Mijn Psychose leerde me een verbeterde Versie van Mezelf te Worden

Karin beschrijft in het onderstaande artikel haar weg naar een psychose, en hoe deze haar uiteindelijk heeft geholpen om tot nieuwe inzichten te komen. Met dank aan Karin voor deze inspirerende bijdrage.

Mijn verhaal begint eigenlijk al bij dat ik als klein meisje ontzettend veel last had van mijn darmen, buikpijn en veel overgeven. Na verschillende onderzoeken werd in die tijd de conclusie getrokken dat mijn darmen erg actief waren, dat er niet zo veel aan te doen is, dan gewoon mee leren leven.

Zo lang als ik me kan herinneren, voelde ik me altijd ‘anders’. Ik was er wel, ik deed mee, maar ergens was ik er ook niet helemaal. In die tijd was ik stiekem al heel onzeker. Ik keek altijd naar anderen om te kijken hoe zij iets deden om er zeker van te zijn dat ik het goed zou doen.

Op mijn vijftiende, zo’n beetje na het verlies van mijn eerste grote liefde, ontwikkelde ik anorexia. Jarenlang heb ik mijn lichaam uitgeput. Ik was (en ben gelukkig nog steeds) bloedmooi, maar zag dat zelf niet. Ik was ontzettend onzeker en voelde me dik, lomp, mannelijk, niet leuk genoeg gekleed. Ik was, dat zie ik nu, voortdurend bezig met mezelf te vergelijken met anderen. En daarmee keek ik naar de ‘mooie’ dingen bij een ander, en naar de ‘lelijke’ dingen bij mezelf. Een oneerlijke strijd.

Op mijn zeventiende verhuisde ik naar Amsterdam om daar te gaan studeren. Iets in mij wilde het huis uit. Weg. Eenmaal in Amsterdam voelde ik me het eerste half jaar verloren, en kwam ik nauwelijks de deur uit. De meeste colleges volgde ik niet. Na dat half jaar maakte ik toch mijn eerste vriendinnetje en daarna ging eigenlijk alles vanzelf. En begon ik me meer thuis te voelen in Amsterdam. Al bleven mijn anorexia en onzekerheid, gepaard gaande met energieloze bijna depressieve dagen ook een onderdeel van mijn leven.

Ik kreeg opnieuw een relatie en leerde steeds meer mensen kennen. En heb toen een hele leuke tijd gehad. Maar mijn onzekerheid bleef. Om die reden zocht ik aandacht van andere mannen. Ter bevestiging van mijn ‘leuk’ zijn. Uiteindelijk ging de relatie stuk en stortte ik me meteen op een nieuwe relatie. Die na vier jaar vechten ook weer stopte. En toen kocht ik mijn eerste eigen huis. Had ik een super toffe baan bij Tommy Hilfiger en was er ineens rust. Het huisje was niet groter dan 40m2 maar het was helemaal van mij. En voor het eerst in mijn leven was ik intens gelukkig met mezelf. Ik voelde me mooi en succesvol. Naar een paar maanden kwam er een fantastische man in mijn leven, ik weet nog dat ik dacht (eigenlijk wil ik wat langer van dit moment voor mezelf genieten), maar met hem ging alles zo vanzelf en natuurlijk. Na twee weken vlogen we samen naar new york en een half jaar later kochten we ons droomhuis op de Singel in Amsterdam. We leefden een droom. Het was een fantastische tijd, ik was intens gelukkig. Totdat zijn vader overleed, en hij zich afzonderde, en ik geconfronteerd werd met de leegte in mij. We gingen uit elkaar.

Ik stortte me volledig op het feesten en gek doen. Om vooral maar niet te hoeven voelen en te laten zien dat er met mij niets aan de hand was.

Een half jaar later leerde ik een man kennen die al twee kinderen had. En ik dacht, ja dat is wat ik al heel lang wil, een gezin. Ik ging zo snel, dat het hem benauwde. Ik geef ontzettend veel, alles wat ik heb, en hoe meer ik geef, hoe harder hij me wegduwt. Ik verlies mezelf compleet. Vind mijn werk niet meer leuk, voel me er onzeker over, ga me steeds lelijker vinden en loop echt helemaal vast. Ik verhuis naar Haarlem zodat ik dichter bij hem kan zijn en laat alles in Amsterdam achter me. Ik zoek hulp bij een spiritueel healer.

Hij zegt: je balans is helemaal weg, je hebt zo veel gegeven, je kan niet meer, het wordt tijd om te ontvangen, ik ga je nu laten ontvangen. Hij stuwt energie door mijn lijf, en zonder dat ik weet waarom, stromen de tranen over mijn wangen. Ik loop naar buiten en voel me opgelucht, licht en vrolijk. De dagen die volgen is alles fantastisch, alles is goed, zelfs mijn niet lopende, uiterst frustrerende relatie. Ik voel mensen feilloos aan. Ik voel zelfs de energie van planten. Ik weet ineens dingen die ik ‘onmogelijk’ kan weten. En ik ervaar liefde, onbeschrijfbare liefde, voor mezelf en alles en iedereen om me heen. Ieder ding, ieder voorwerp heeft betekenis, en ik lach en heb lol zoals ik nog niet eerder heb gehad in mijn leven.

Totdat een vriendin me belt en zegt, ik maak me zorgen om je, vanaf dat moment slaat mijn euforie om naar angst. Denk ik dat het leven een grote complot theorie tegen mij is. Mijn spiritueel healer text me op dat moment, ‘blijf je wel met je beiden benen op de grond staan?’..’ga de natuur in, daar kun je aarden’, dus mijn stressige lijf besluit te gaan wandelen..drie uur aan een stuk..en ineens komen er tranen, over alles wat er gebeurd is in mijn leven, van klein tot groot, alles flitst in drie uur aan me voorbij. En ik voel intense haat naar mijn moeder, maar ook diepe diepe liefde. Ik kom thuis en ineens staat het vriendinnetje voor de deur. ‘ik maak me echt zorgen en ik denk dat het goed is dat we naar het ziekenhuis gaan’.

Uiteindelijk gaan we samen naar het ziekenhuis. Daar krijg ik het idee dat ik zwanger ben, van de nieuwe wereld, die er in noodgang uit gaat komen. Ik ben heel angstig. Na veel twijfel slik ik uiteindelijk de medicatie die me geboden wordt en ga slapen in mijn kamer op de open afdeling van het GGZ. Onder de afgesproken voorwaarde dat ik weg mag als ik dat wil. S ochtends word ik volledig in de paniek wakker en zeg dat ik weg wil en dan blijkt dat dat niet mag. Ik raak daardoor nog meer in de paniek. Ze hebben me iets beloofd wat dus niet waar is. Mijn vertrouwen is volledig geschaad. En ik besef me, zo werkt het dus als je eenmaal opgenomen bent, dan bepaal jij niet meer wat er in je leven gebeurd, zij nemen het dan over. Dat was, bleek uiteindelijk, een mega traumatische ervaring te zijn.

Twee weken lang ben ik samen met mijn moeder op deze afdeling verbleven. Met behulp van medicatie en veel rust. Kwam ik langzaam weer op aarde. Terugkijkend op deze tijd vond ik het toch wel heel bijzonder. Al die mensen, met al hun verschillende verhalen en toch zo veel overeenkomsten. Er heerste een bijzondere sfeer, iedereen was heel lief voor elkaar. Ik heb moeite met de psychiater, omdat die mij het gevoel geeft dat ik niet klop. Terwijl ik juist denk dat ik mega intelligent ben. Ik irriteer haar en zij mij. Gelukkig vrij snel, en door mijn eigen eigenwijsheid, komt mijn medicatie op een vrij laag niveau. Want ik merk dat met te veel medicatie ik gewoon helemaal bedwelmd word.

Na twee weken ga ik weer zelfstandig wonen. Mijn relatie maakte het op de dag van de opname uit. Ik zag de angst voor mij in zijn ogen. Een periode van intense liefdesverdriet volgde, en hoop, op dat het weer goed komt. Uiteindelijk zak ik in een depressie. De winter is hard en lang en ik woon moederziel alleen, ver weg van mijn ouders, zus en vrienden, in Haarlem waar ik niemand ken. Ik kan me onmogelijk concentreren, dus geen boek lezen, geen krant, geen tv, geen fatsoenlijk gesprek voeren. Terwijl de rust, de stilte, de eenzaamheid me ontzettend beangstigd. Ik leef in een conflict met mezelf. Ik wil mijn oude leven terug, maar dat kan niet meer, alleen besefte ik dat toen nog niet. De nieuwe wereld arrived, maar ik kon hem nog niet accepteren.

Na drie maanden ga ik, met een heftige depressie, weer werken. Ik wil weer meedoen met de maatschappij. De eerste week was fantastisch, iedereen was lief, ik kreeg super veel aandacht. De tweede week was minder, de derde week wilde ik niet meer werken. Het half jaar wat volgde sleepte ik mezelf elke ochtend uit bed, niet wetende wat ik dan aan moest trekken, me super lelijk voelend (in een fashion wereld waar alles om uiterlijk gaat) en heel onzeker. Het was verschrikkelijk. In die tijd begon ik met begeleide meditatie waarbij degene die de tekst had ingesproken me hielp bewust te worden van de pijn die mijn lichaam had. Daardoor begonnen ik me te beseffen dat mijn lichaam weg wilde van de pijn, dan lag ik te woelen in mijn bed. Maar door hem, door het aangaan van dat gevoel werd mijn pijn langzaam minder en klaarde mijn depressie langzaam op. Ik weet nog dat ik met mijn depressieve klachten bij de huisarts kwam en ik haar om hulp vroeg. Het enige wat ze mij kon bieden was medicatie, die bedankte ik vriendelijk. Ondertussen, door het lezen van veel boeken, internet en de site van psychose anders. Kwam ik tot het besef dat mijn depressie en psychose mij iets te vertellen hadden.

Ik was al gekoppeld aan een VIP team van het GGZ en praatte veel met de team leider en psycholoog van dat team. Ik vond en vind soms nog steeds hun manier van kijken beperkt. Ze erkennen in mijn ogen maar een deel van de totale werkelijkheid, namelijk dat wat ze met het blote oog kunnen waarnemen. Maar mijn ervaring is dat wanneer je lijdt aan een psychische ‘ziekte’ er op meerdere niveaus iets niet klopt. En dat al die niveaus de juiste aandacht verdienen om volledig te kunnen herstellen. Met behulp van het GGZ hebben we de focus gelegd op cognitieve denkpatronen en ben ik daardoor bewust geworden van wat er leefde in mij. Heel belangrijk en ik ben hun eeuwig dankbaar voor hun hulp. Maar het was niet genoeg en het enige wat ik nodig had om volledig te kunnen herstellen.

Uiteindelijk heb ik heel veel verschillende hulp gehad. Variërend van cognitieve therapie, begeleide meditatie, zelfstudie (ik heb alles gelezen wat ik kon vinden, over mijn problematiek), homeopathische ondersteuning, bioresonantie, voedingssupplementen, voedingsadvies, levend bloed analyse, iriscopie, acupunctuur, visualisatie/droom therapeut, Byron Katie methodiek, NLP practioner opleiding, creatieve cursussen, beweging, yoga. Alles heeft op zijn eigen manier bijgedragen aan mijn herstel. Ik heb elke visie tot mij genomen en gekeken wat kan ik hier mee, ik probeerde het uit en keek wat het deed. Uiteindelijk ben ik tot de conclusie gekomen dat alles werkt. Mits het in de juiste hoeveelheid wordt toegepast, zelfs medicatie. Even was ik heel erg tegen, maar uiteindelijk moet ik toegeven dat medicatie op een bepaald moment essentieel was voor mijn herstel.

Er is slecht een ding wat mijn herstel even in de weg heeft gestaan. En dat was ik zelf, mijn overtuiging dat ik geloofde dat ik ziek was, en nooit meer de oude zou worden. Op het moment dat ik deze overtuiging 180 graden heb gedraaid naar: ‘Ik word nooit meer de oude, ik word de verbeterde versie van mezelf’ en ‘mijn depressie en psychose zijn mijn helingsproces, van jarenlange pijn en verdriet’ en ‘ik ben niet gek, ik ben mega intelligent’, vanaf dat moment kon ik alles accepteren en kon het tij zich keren. Niet zeggende dat ik toen nog steeds veel doorstaan moest, maar altijd zat er in ieder geval dat stemmetje in mij, die vol vertrouwen had in mij, hoe lastig de buitenwereld het me soms ook maakte.

Uiteindelijk ben ik, nadat ik toch wel weer succesvol gereïntegreerd was in mijn werk, ik mijn oude functie had opgepakt en zelf een extra project daarnaast leidde, gestopt met werken. Ik merkte dat als ik door zou gaan ik opnieuw in een psychose zou belanden. Op een ochtend onder de douche dacht ik ‘wie word hier nu eigenlijk blij van?’ en toen zei een heel klein stemmetje, ‘ikke niet’ en toen besefte ik me, het is klaar, ik stop hiermee. En dan heb je een leven opgebouwd, om je salaris heen, en dan?, iedereen verklaarde me voor gek, maar ik wist dat het goed was. Het was voor het eerste in mijn leven dat ik vol vertrouwde op mijn gevoel. Ik verloor alles, mijn baan, mijn vrienden, ik had ruzie met mijn ouders en zus, maar ik leerde ook mijn huidige partner kennen. En ik wist dat het goed was, ook al was het heel pijnlijk.

Ik heb alles losgelaten, in het volle vertrouwen dat ik een wereld om me heen had gecreëerd die helemaal niet bij mij als persoon past. Maar gecreëerd was doordat ik wilde voldoen aan andere mensen hun behoefte om liefde te ontvangen. Totdat ik me besefte dat ik op deze manier nooit ging krijgen waar ik intens naar verlangde. Liefde, liefde voor mezelf.

Mijn relatie met mijn partner heeft een zeer moeilijke start gehad. Maar ik had mezelf voorgenomen, ik wil ware liefde, en ware liefde houdt in het goede en slechte in elkaar omarmen. Anders is het geen ware liefde, dus hoe moeilijk het ook is, ik blijf net zo lang tot dat het er is. Tenzij hij natuurlijk opgeeft, dan heb ik geen keus. En we hebben allebei gevochten, met elkaar maar vooral ook voor elkaar. Ik heb hem gebruikt als spiegel, als hij iets zei tegen mij wat me kwetste, dan nam ik afstand en dan ging ik ontdekken wat me nou precies zo raakte. En altijd, echt altijd kwam ik tot de conclusie, fuck, hij heeft gelijk. En dan nam ik de tijd om de pijn te voelen. En heel langzaam heelde ik daardoor mezelf.

Anderhalf jaar lang heb ik mijn lichaam de tijd gegeven om te herstellen van deze intensieve tijd en strijd. Mijn lichaam was ziek van de jarenlange stress die het had geleverd door niet haarzelf te mogen zijn. En ik neem daar oprecht vanuit mijn hart niemand iets voor kwalijk, zelfs mezelf niet, het is gewoon zo gelopen. En het heeft mij gebracht waar ik nu ben. En daar ben ik zo ontzettend trots op. Door de rust en het vertrouwen wat ik in mijzelf en mijn lichaam had kon ik langzaam genezen. En ik durf oprecht te zeggen dat ik nu, sterker ben dan ooit. Ik was mezelf volledig kwijt, heb het donker ervaren, omarmt en mezelf opnieuw gevonden. Dit hele proces, inclusief de angst, de pijn en het verdriet waren er een noodzakelijk onderdeel van. Ik heb mijn diepste angst, de dood, in de ogen gekeken, totdat ik me besefte dat het niet de dood was die ik moest aanvaarden maar het leven en de liefde voor mezelf. Ik heb geleerd wie ik ben, en daarbij mijn gerechtmatigde ruimte op deze aarde ingenomen, zonder een ander daarmee te schaden, sterker nog ik besef me dat door mijn ruimte in te nemen ik de ander ook zijn ruimte geef.

En nu ben ik voor mezelf begonnen. Ik heb een lifestyling bureau waarin ik op een creatieve doe manier mensen hun ware zelf leer ontdekken. Ik geloof in een wereld waarin iedereen zichzelf mag zijn, zonder dat het te koste gaat van een ander. Pas als je jezelf mag zijn, kun je het maximale toevoegen aan onze wereld.

Ik ben er van overtuigd dat iedereen, geen uitzondering kan herstellen van een psychose. Mits je bereid bent te luisteren naar wat je lichaam en mensen om je heen je te vertellen hebben. En dat is niet makkelijk. Maar wel noodzakelijk. Je bent niet zomaar uit balans geraakt. Als je blijft doen wat je deed dan krijg je wat je kreeg. Als je wilt dat er iets veranderd, dan moet jezelf veranderen, jouw visie op de wereld, en ook, de visie op jezelf.

Daarnaast ben ik van mening dat psychische ‘ziektes’ niet bestaan. De oorsprong bevindt zich in het lichaam, de darmen en het energetisch lichaam, je verleden en daaraan gekoppelde emoties. Mensen met psychische ziektes zijn extreem intelligent en nemen iets waar wat niet iedereen kan waarnemen en dat verwart ze. Als je kunt leren omgaan met die gave, gaat er een wereld voor je open.

Ik zal nooit vergeten de aanvaring die ik had met mijn psychiater. Hij zei: ‘ja maar schizofrene patiënten zien dingen die er niet zijn’. Toen zei ik:’ wat nou, als zij iets zien wat jij niet kan waarnemen’. Ik heb de titel voor mijn boek klaarliggen: ‘what if crazy people aren’t crazy, but scared, confused and locked up in medicine’.

Oh en ik wil nog wel een stukje toevoegen over weer deel uitmaken van de maatschappij. Ik heb dat zelf ook als zeer lastig ervaren. Mijn blik op de wereld is door deze ervaring voorgoed verandert en het sluit voor een groot deel niet aan bij het grootste gedeelte van de maatschappij. In eerste instantie ging ik mijn visie verkondigen en ervaarde veel weerstand..ik kreeg dingen naar mijn hoofd als, maar jij bent ziek, jij hebt een psychose gehad dus wat weet jij nou, je hebt zelf een probleem..en deels was dat op dat moment ook nog zo..

Maar ondertussen weet ik dat wat ik zie bij een deel van de maatschappij (het deel waar ik in leefde), de balans niet klopt…er zit veel groei aan de buitenkant en niet evenredig aan de binnenkant..als een boom boven de grond groeit, maar niet onder de grond, dan valt hij vroeger of later om. Ik weet niet wanneer, maar dat het gebeurt, als er niets veranderd in de balans, dat weet ik zeker.

En nu denk ik, prima als jij er anders over denkt, prima als jij wilt denken dat ik gek ben. Ik ga mensen helpen die hulp willen en naar mij toe komen omdat ze er in willen geloven dat ook zij kunnen herstellen. En jij..jij komt misschien in de toekomst nog wel eens terug bij mij..en misschien niet. Maar als je komt dan help ik je.

Mijn motto: ‘Alles is goed, zelfs als het niet goed is’..en ‘whatever you do, don’t panic’

Strijd tegen Stigma is Strijd voor Diagnose-acceptatie

SKIZ’O, ANOIKSIS EN HERSTEL

Vandaag kreeg ik het blad Skiz’o onder ogen. Dit blad, dat begin oktober 2010 is gepresenteerd tijdens de landelijke dag van Anoiksis, staat symbool voor de start van een nieuwe langjarige campagne tegen het stigma dat kleeft aan de diagnose Schizofrenie. Je kunt het tijdschrift als pdf downloaden.

 

Skiz'o: het antistigmablad van Anoiksis

 

In het verleden is er vanuit Psychose Anders al eens aandacht besteed aan de ‘vereniging voor mensen met schizofrenie, psychoses of aanverwante stoornissen’. In het artikel Oppassen voor Anoiksis en Ypsilon wordt uiteengezet dat beide organisaties een belangrijke rol lijken te spelen in het bestendigen van het medische perspectief op psychotische verschijnselen.

Op die pagina wordt dan ook geadviseerd om – indien je werkelijk weer volledig gezond wilt worden – je je zo ver mogelijk te houden van deze verenigingen. Zodra je namelijk je geest gaat voeden met de ideeën die verkondigd worden binnen deze organisaties dan loop je een groot risico je eigen vermogen tot zelfgenezing te verliezen.

De kans is dan namelijk aanzienlijk dat je een realiteit gaat accepteren die stelt dat je een hersenaandoening hebt en nooit meer normaal zult worden. Soms wordt er nog gesproken over remissie en tegenwoordig kun je geconfronteerd worden met een misleidende beweging die de herstelbeweging wordt genoemd (zie daarover meer op Herstel: het een beetje beter doen, maar nog steeds geestelijk ziek?), waarbij werkelijk herstel niet meer als doel wordt gesteld, maar acceptatie en ‘er mee leren leven’, vaak met het blijven nemen van een onderhoudsdosering antipsychotica.

STRIJD TEGEN STIGMA

 

Stigmastrijd Complex m.b.t. Schizofrenie

 

De vereniging Anoiksis is een campagne begonnen tegen stigmatisering omdat veel mensen bij ‘schizofrenie’ denken aan mensen die raar en gek zijn en dat je er voor moet oppassen.

Een strijd tegen een psychiatrische stigma is in mijn ogen vaak lastig omdat er wel degelijk een kern van waarheid inzit. Mensen in de psychiatrie en die ook in de psychiatrie blijven hebben vaak ook rare trekken.

Ze zeggen het zelfs immers ook dat ze een ziekte hebben, vaak in hun hoofd, waardoor ze gestoord zijn in hun normale functioneren en voor de rest van hun leven afhankelijk zijn van de zorg en nauwelijks meer hun eigen geld kunnen verdienen.

Het is dan ook wat tegenstrijdig om enerzijds te zeggen dat je wilt dat het volk mensen met schizofrenie gaat zien als bijna normale mensen met een handicap terwijl de betrokkenen zelf benadrukken dat ze een ernstige ziekte hebben die hun leven grotendeels ten nadele beïnvloed.

TEGEN STIGMA = VOOR ZIEKTE-ACCEPTATIE

Vanuit het Psychose Anders perspectief wordt het gedrag dat gekoppeld wordt aan schizofrenie niet geaccepteerd als zijnde het resultaat van een chronische hersenaandoening.  Sterker nog: het geloven in een dergelijke hersenaandoening is het slechtste wat je kunt doen omdat het je vertrouwen in je eigen vermogens om de oorzaken van de (levens) problemen te achterhalen, grotendeels vernietigt.

Je gaat je zelf zien als ziek slachtoffer dat nooit meer werkelijk zal herstellen en dat altijd moet vrezen voor een nieuwe verwoestende en ontwrichtende psychotische uitbarsting. Als je accepteert dat je schizofrenie hebt (of je het nu Disfunctioneel Perceptie Syndroom of Salience Dysregulation Syndrome noemt maakt dan niet uit) en daardoor gelooft dat er iets niet goed werkt in je hoofd, dan maak je werkelijk herstel haast onmogelijk.

In die zin is de diagnose schizofrenie een nocebo (=tegenovergestelde van placebo) van de grootste orde. Je dan ook nog eens – via een antistigmacampagne – inzetten om de hele wereld ervan te overtuigen dat het OK is om schizofrenie als hersenaandoening te accepteren is dan dubieus.

Immers je lijkt daarmee te stellen dat eigenlijk iedereen moet weten dat je er eigenlijk ook maar niks aan kunt doen. Eigenlijk ben je dan niet alleen bezig met een propagandacampagne waar de farmaceutische industrie en de GGz haar vingers bij aflikken, maar je bent vooral bezig mensen ervan te overtuigen dat je ook maar een willoos slachtoffer bent van een haast ongeneeslijke ziekte.

Uiteindelijk is dat de doodsteek voor jezelf. Want hiermee verkwansel je het vertrouwen in de mogelijkheid dat er redenen waren waardoor je hersenen begonnen over te koken, en dat zodra je je durft te openen voor het aanpakken van deze vaak onaangename problemen, je hersenen zich net zo makkelijk weer aanpassen en weer tot rust komen.

zie ook: Het belang van Ziekte-Geloof en Psycho-Educatie: het verspreiden van Geestverlammende Informatie

Illustraties afkomstig van Skiz’o, Mambo en Stedebroec in Beeld

Herstel: het een beetje beter doen maar nog steeds geestelijk ziek?

Dit artikel is ook te lezen in prettig lezend word-formaat

Voor meer over de herstelbeweging: zie Peer Support, De Amerikaanse Herstelbeweging en Soteria

De reden dat ik (Sharon) besloot dit artikel te vertalen, is omdat ik me al geruime tijd afvroeg waarom ik geen vat kon krijgen op het begrip ‘herstel’ in de psychiatrie. Zelf heb ik nooit geloofd in de chronische, ongeneeslijke ziekte waarmee ik gediagnosticeerd ben.

Dat volledige geestelijke gezondheid weldegelijk mogelijk is, zag ik bevestigd in de boeken die ik het afgelopen jaar gelezen heb (zie o.a. de boekenlijst op deze site) en door het uitwisselen van ervaringen met mensen die in het verleden eveneens een soortgelijke diagnose kregen opgeplakt. Ron Unger brengt hier zijn persoonlijke definitie van herstel en deze onderschrijf ik volledig.

Hij geeft mijns inziens ook zeer heldere verklaringen waarom binnen de psychiatrie herstel iets heel anders lijkt te betekenen dan binnen de reguliere medische wetenschap. Ik ben zeer benieuwd naar de reacties van lezers.

Door: Ron Unger (http://recoveryfromschizophrenia.org/)
Vertaald door: Sharon

Herstel: waarom wordt het geherdefinieerd tot het betekenen van “het beter doen maar nog steeds geestelijk ziek”?

Veel pogingen om een vaak onderdrukkende, geestelijke gezondheidszorg te transformeren, hebben zich gefocust op “herstel” en het meer “herstel gericht” maken van het geestelijke gezondheidssysteem.

Veel gezondheidsorganisaties hebben het concept herstel in hun praktijk geïntegreerd en als het gebruik van dit woord een maatstaf was van vooruitgang, zouden we goed op weg zijn naar transformatie van het systeem!

Helaas lijkt het alsof het woord “herstel” enerzijds meer en meer gebruikt wordt terwijl het anderzijds minder en minder lijkt te betekenen.  Ik ken bijvoorbeeld iemand die zware doses van een anti-psychoticum en andere medicatie slikt, in een opvanghuis woont en het grootste deel van zijn wakkere uren doorbrengt in een dagbehandeling programma van de geestelijke gezondheidszorg maar er toch door zijn casemanagers van verzekerd is dat hij “hersteld” is.

Ik geloof dat herstel een bruikbaar concept blijft maar ook dat het ons alleen invloed geeft om het systeem te veranderen als we het een heldere en krachtige definitie geven en de pogingen weerstaan deze definitie af te zwakken.

Uitspraak van Eleanor Roosevelt

Ik zou de volgende definitie willen voorstellen: herstel betekent het herwonnen hebben van een betekenisvol leven, niet langer een geestelijke gezondheidsbeperking hebben en het niet meer nodig hebben van wat voor soort van geestelijke gezondheidszorg dan ook.

Het betekent niet dat de persoon met zekerheid nooit meer geestelijke gezondheidszorg nodig zal hebben in de toekomst –dat is wel mogelijk- maar dit is ook een mogelijkheid voor mensen die nooit gediagnosticeerd zijn.

Het betekent ook niet dat het bereiken van volledig herstel de enige manier is om een betekenisvol leven te hebben; in plaats daarvan is het belangrijk op te merken dat een persoon een betekenisvol leven zou kunnen vinden gedurende de hele reis richting volledig herstel -of dat volledige herstel ooit tot stand gebracht wordt of niet.

(Herstel zoals hierboven gedefinieerd, is een echte mogelijkheid voor mensen die gediagnosticeerd zijn met geestelijke stoornissen. “Schizofrenie” is de diagnose met gemiddeld de ongunstigste uitkomsten maar toch voldeed ongeveer eenderde volgens Harding* die een lange termijn onderzoek uitvoerde bij mensen die jarenlang gehospitaliseerd waren, aan deze criteria van herstel.

Het is onduidelijk hoeveel meer mensen herstel zouden kunnen bereiken wanneer we ons volledige geestelijke gezondheidssysteem zouden afstemmen op het helpen van mensen dit tot stand te brengen.)

Wanneer we herstellen van een gebroken bot, hebben we niet voor altijd een gipsverband nodig. We kunnen uiteindelijk het lichaamsdeel gebruiken dat het voormalig gebroken bot bevatte en het kan uiteindelijk net zo sterk worden als het eerst was.

Wanneer we herstellen van een verkoudheid, ervaren we uiteindelijk de overgang van “herstellen” naar “hersteld zijn” en op dat punt behoort de verkoudheid tot het verleden. Dat is een gezond verstandsbegrip van de term “herstel”.

Maar wanneer mensen spreken over herstel van een geestelijke aandoening, gaat dit gezonde verstandsbegrip op de één of andere manier opeens niet meer op.

In plaats daarvan wordt er gesproken over mensen die “hersteld” zijn zelfs al lijken ze professionele behandeling nodig te hebben zoals medicatie of er wordt gesproken over hoe men moet verwachten “altijd herstellend” te zijn. Wat is hier aan de hand?

Een aantal dingen, zo blijkt. Druk om geestelijk gezondheids“herstel” te definiëren als iets anders dan waarachtig en volledig herstel, komt vanuit een aantal verschillende invalshoeken met een variatie aan verschillende motiveringen. In hetgeen dat volgt, zal ik pogen de meeste van deze motiveringen te belichten en vervolgens laten zien waarom elke van deze tot problemen leidt.

Hersteld, maar nog wel in een psychische rolstoel?

Historische connecties met de beweging van lichamelijke beperkingen.

Sommige mensen zien een “geestelijke beperking” als vergelijkbaar met een fysieke beperking en zoeken daarom naar een vergelijkbare manier met hoe dit gebruikt wordt in de beweging van de lichamelijke beperkingen.

In het geval van fysieke beperking is het vaak welbekend dat niet verwacht kan worden dat het volledige lichamelijke vermogen herwonnen kan worden.
Om tot hoop te inspireren in zulke gevallen, wordt het als behulpzaam verondersteld te herfocussen op het volledig herwinnen van een betekenisvol leven wat gedaan kan worden ondanks het feit dat het lichamelijke vermogen niet herwonnen zou worden.

In zulke gevallen is het herdefiniëren van het begrip “herstel” in de betekenis van het herwinnen van een betekenisvol leven erg logisch omdat dit mensen helpt te focussen op de hoogste top van hun potentieel binnen de grenzen waar de fysieke beperking bestaat.

Maar geestelijke gezondheid “beperkingen” zijn verschillend van veel lichamelijke beperkingen omdat zover we weten het altijd mogelijk is voor de persoon met de geestelijke gezondheidsbeperking om het volledige vermogen om geestelijk gezond te zijn terug te krijgen terwijl dit voor veel lichamelijke beperkingen niet geldt.

In het geval van iemand met een fysiek probleem waar herstel van het probleem zelf mogelijk is, zou het duidelijk verkeerd zijn om “herstel” te herdefiniëren zodat het alleen maar het herwinnen van een betekenisvol leven betekent terwijl de mogelijkheid van het herstellen van het fysieke probleem zelf genegeerd wordt.

Bijvoorbeeld: een vrouw met een lichamelijke verwonding wat haar vermogen tot lopen beperkt, zou in staat kunnen zijn een betekenisvol leven te herwinnen door het gebruik van een rolstoel maar als ze feitelijk ook haar vermogen tot lopen zou kunnen herwinnen met gestuurde inspanning en therapie, dan zouden we haar dat eveneens willen laten weten en hulp bieden in de richting van lichamelijk herstel.

Vergelijkbaar verdient de persoon met een geestelijk gezondheidsprobleem waarvan hij kan herstellen, te weten van deze mogelijkheid zodat inspanningen en assistentie geboden kunnen worden in de richting van het tot stand brengen hiervan.

Inspanningen om direct te focussen op het verminderen van geestelijke gezondheidssymptomen zijn vaak niet behulpzaam. Vanwege een aantal redenen zijn inspanningen om rechtstreeks de geestelijke gezondheidsproblemen te verminderen en zo direct de “stoornis” te elimineren, niet erg behulpzaam of ze kunnen feitelijk zelfs de problemen van een persoon verergeren.

Een uitleg over waarom dit zo is, is beschikbaar op http://recoveryfromschizophrenia.org/2009/08/how-to-recover-by-quitting-your-efforts-to-get-rid-of-symptoms/

Door de erkenning van dit feit hebben veel consumenten en anderen inspanningen ondersteund om herstel te definiëren als het hebben van een betekenisvol leven ondanks de aanwezigheid van geestelijke gezondheidsproblemen.

Hoe goed bedoeld dit ook mag zijn, creëert het de indruk dat volledig herstel niet verwacht kan worden en dat diegene altijd een persoon zal zijn met geestelijke gezondheidsproblemen worstelend om een betekenisvol leven te vinden in competitie met mensen die geen geestelijke gezondheidsproblemen hebben. Zo’n indruk kan onnodige hopeloosheid creëren.

Een betere benadering zou kunnen zijn te erkennen dat men momenteel beter af is de geestelijke gezondheidsproblemen te accepteren en te herfocussen op het bereiken van een betekenisvol leven maar ook te erkennen dat door dit te doen diegene mogelijkerwijs zijn geestelijke gezondheidsproblemen doet krimpen tot het punt dat ze niet langer groter zijn dan de problemen in geestelijke en emotionele regulatie die ervaren wordt door alle menselijke wezens.

Het willen verminderen van stigma door meer mensen in de gelegenheid te stellen te voelen dat ze hun “geestelijke ziekte” hebben overwonnen.

Wanneer herstel gedefinieerd wordt op een gezonde verstand soort manier als waar en volledig herstel, dan kunnen alleen diegenen die echt hun geestelijke gezondheidsstoornis en behoefte aan behandeling hebben overwonnen zichzelf definiëren als “hersteld”. Dit betekent dat al diegenen die deze zaken nog niet tot stand gebracht hebben, gedefinieerd zouden kunnen worden als “nog niet volledig hersteld” en zich zo kwetsbaarder voor stigma zouden kunnen voelen of het gevoel zouden kunnen hebben dat ze “minder dan” zijn ten gevolge van de absentie van volledig herstel.

Dus één benadering bestaat uit het proberen dit probleem te verhelpen door herstel zeer breed te definiëren zodat zoveel mogelijk mensen zich eerder kunnen identificeren met het “hersteld” zijn in plaats van met het “nog steeds geestelijk ziek” zijn.

Helaas creëert deze benadering meer serieuze problemen dan het oplost. Door het herdefiniëren van “herstel” als minder dan volledige eliminatie van het geestelijke gezondheidsprobleem, creëert het de impressie dat volledige eliminatie van het probleem onmogelijk is en zo hoop en inspanningen reduceert richting echt herstel.

Verder is het zo dat wanneer geestelijke gezondheidswerkers en anderen eenmaal geleerd hebben dat “herstel” betekent “het nog steeds hebben van de stoornis maar alleen een beetje beter functioneren” dan zal “hersteld zijn”, “nog steeds geestelijk ziek” gaan betekenen en blijft het stigma alsnog voortbestaan.

Een betere benadering zou zijn om te werken aan het reduceren van stigma als geheel voor iedereen die is gediagnosticeerd met een probleem. Eén manier om dit te doen, zou zijn het aanmoedigen van minder focus op en minder gebruik maken van labels kunnen zijn en het meer aandacht besteden aan de specifieke problemen en de specifieke vaardigheden van het individu.

Met deze benadering kan er met mensen respectvol omgegaan worden op een manier die passend is bij waar ze zijn in de reis naar herstel. En de boodschap dat volledig herstel mogelijk is, kan opnieuw aangeboden worden om hoop te bieden aan degene op die reis.

Zorgen over dat een geloof in volledig herstel zal leiden tot het nemen van ongepaste risico’s. Wanneer binnen de criteria voor volledig herstel “het niet langer nodig hebben van behandeling” valt, dan is daar de zorg dat sommige mensen aangemoedigd worden de behandeling te snel te zullen afbreken terwijl zo’n behandeling eigenlijk nog steeds heilzaam voor hen is.

Maar als herstel alleen gedefinieerd wordt op basis van het functioneren in de wereld ondanks de aanwezigheid van voortdurende ziekte of beperking is de verleiding verwijderd. Met zo’n herdefinitie wordt het mogelijk dat een persoon die nog steeds afhankelijk is van medicatie of andere behandeling maar toch goed functioneert in de wereld, gedefinieerd wordt als volledig hersteld.

Maar het definiëren van een persoon als “volledig hersteld” terwijl die persoon nog steeds behandeling nodig heeft, creëert de impressie dat geen verder herstel mogelijk is wat de hoop reduceert dat de behandeling uiteindelijk onnodig zal worden.

Als een persoon die nog steeds gips of een kruk nodig heeft na een lichamelijke verwonding verteld werd dat hij of zij “volledig hersteld” was, zou de natuurlijke implicatie zijn te geloven dat inspanningen voor verder herstel, resulterend in uiteindelijke eliminatie van het nodig hebben van het gips niet als succesvol zouden kunnen worden verwacht.

Wanneer de behandeling waarvan een persoon afhankelijk is potentieel behoorlijk giftig is zoals de anti-psychotische medicatie dan is het definiëren van een persoon als “volledig hersteld” die nog steeds afhankelijk is van zulke medicatie natuurlijk resulteren in de impressie dat verder herstel onmogelijk is, terwijl in plaats daarvan onnodige schade of zelfs de dood kan optreden als de persoon faalt om zelfs maar te proberen verder herstel te bereiken dat de behoefte aan de medicatie zou kunnen wegnemen.

En net zoals afhankelijkheid van gips of een kruk de lichamelijke prestatie zou kunnen limiteren, is er bijvoorbeeld het gevaar dat het rekenen op medicatie zoals anti-psychotica onnodig het geestelijke en emotionele functioneren zou kunnen beperken.

Een betere benadering om het risico van het te snel afbreken van de behandeling aan de orde te stellen, is niet door het herdefiniëren van herstel maar eenvoudig door dit risico direct aan de orde te stellen. Er kan benadrukt worden dat het te snel afbreken van een noodzakelijke vorm van behandeling feitelijk de kans op schade en langzaam herstel kan verhogen.

Op hetzelfde moment kan het nodig zijn wat risico’s te nemen met het experimenteren van graduele afbouw van verschillende behandelingen, op gepaste tijden, erkend worden als een natuurlijk deel van de herstelreis.

Consumenten kunnen dan aangemoedigd worden weldoordachte beslissingen te nemen over wanneer door te gaan en wanneer te experimenteren met het onderbreken van behandelingen via opbouwende discussies met geestelijke gezondheidsprofessionals om relevante zaken te overdenken.

Je zult altijd blijven herstellen – zorg over onderliggende kwetsbaarheid.

Een ander risico is dat een persoon zichzelf ziet als “hersteld” en toch nog steeds een onderliggende kwetsbaarheid heeft voor een terugkeer van de stoornis wat resulteert in terugval wanneer de persoon niet op de kwetsbaarheid let.

Eén manier om iets tegen deze mogelijkheid in te brengen, is om de persoon ervan te overtuigen dat hij of zij het “hersteld” zijn maar moet vergeten en in plaats daarvan een identiteit dient te accepteren als “altijd herstellend” wat voortdurende waakzaamheid voor de mogelijkheid tot terugval inhoudt.

Deze manier van denken is gemeengoed in het middelenmisbruik; wanneer mensen stoppen met het gebruik van het middel, zijn ze erin getraind zichzelf altijd te blijven zien als kwetsbaarder dan anderen om terug te vallen in verslaving en zichzelf zo eerder te zien als “altijd herstellend” dan als “hersteld”.

Het is belangrijk op te merken dat er geen heldere objectieve criteria zijn te onderscheiden in wat het exacte niveau van kwetsbaarheid is ten opzichte van middelen misbruik of voor geestelijke en emotionele problemen dus is er geen objectieve manier een persoon te onderscheiden die beter over zichzelf zou kunnen denken als nog steeds “herstellend” en een ander persoon die zichzelf veilig kan zien als “hersteld” en nu niet meer kwetsbaarder is dan de gemiddelde persoon.

In het veld van middelenmisbruik is de gedachte gewoonlijk “better to be safe then sorry”; aangezien de behandelmethodes zelf ertoe neigen niet giftig te zijn als een persoon onnodig eindigt met het voelen dat hij “nog steeds herstellend” is. De kosten zijn waarschijnlijk minimaal vergeleken met het risico van terugglijden in verslaving.

Ook is het zo dat als iemand het goed doet op de objectieve maatstaf van hoe goed iemand ontsnapt is aan de actieve verslaving – jaren van nuchterheid- is er vergelijkbaar weinig stigma verbonden aan het op een bepaalde wijze gedefinieerd zijn als “nog steeds herstellend”.

Maar in de geestelijke gezondheidszorg is het concept dat iemand op zijn best kan verwachten “altijd herstellend” te zijn veel onzekerder en creëert het een somberheid die toelaat dat veel van de echte hoop op herstel wordt verdoezeld.

In ieder geval is het zo dat als de verwachting eenvoudig is dat de persoon “altijd herstellend” zal zijn, het idee dat psychiatrische medicatie een onderdeel van deze poging tot herstel gemakkelijk te introduceren is en de hoop van een persoon om ooit van gevaarlijke medicatie af te komen, zou kunnen worden afgezwakt.

Ook impliceert het concept dat iemand “nog steeds herstellend” is van een geestesziekte dat iemand tot op bepaalde hoogte nog steeds geestelijk ziek is; dit kan gebruikt worden om lagere verwachtingen te verantwoorden voor een persoon die als zodanig geïdentificeerd is.

Het is waar dat als een persoon die in het verleden een geestelijk gezondheidsprobleem had en het zorgen voor zijn of haar geestelijke gezondheid staakt, er een goede kans bestaat dat deze persoon een terugkeer van het geestelijke gezondheidsprobleem zal ervaren.

Maar een persoon die hersteld is tot het punt dat hij of zij geen behandeling nodig heeft, zou alleen dezelfde soort dingen moeten doen om geestelijke gezondheid in stand te houden die andere mensen die nooit gediagnosticeerd zijn ook moeten doen om hun geestelijke gezondheid op peil te houden.

Dus eerder dan met klem blijven beweren dat mensen die eerder gediagnosticeerd zijn zichzelf moeten blijven zien als “altijd herstellend” is het in plaats daarvan mogelijk op te merken dat geestelijke gezondheidsgewoontes belangrijk zijn voor iedereen.

Vroeg in het herstel kan het ontwikkelen van gezonde gewoontes uitgebreide, bewuste inspanningen kosten en steun vereisen maar uiteindelijk zouden zulke gewoontes even sterk (of mogelijkerwijs zelfs sterker) kunnen zijn als dat ze zijn voor gezonde mensen die nooit een instorting hebben meegemaakt.

Het formuleren van deze mogelijkheid is belangrijk omdat het het geloof voedt in de realistische mogelijkheid dat een eerder gediagnosticeerd persoon uiteindelijk zou kunnen concurreren in verscheidene arena’s waar geestelijke gezondheid even belangrijk is voor mensen die nooit een geestelijke gezondheidsdiagnose gehad hebben.

Zorgen om winstverlies.

Wanneer een volledig herstel gezien wordt als een mogelijk en wenselijk doel, dan is een verschuiving in de richting van de eliminatie van het nodig hebben van geestelijke gezondheidsbehandeling in het leven van een persoon ook een wenselijk doel.

Maar zulke verschuivingen verminderen de kans op winsten in de geestelijke gezondheidsindustrie die het hoogst zijn wanneer mensen “consumenten voor het leven” worden.

Farmaceutische bedrijven die alleen georganiseerd zijn rond het doel van winsten, verzetten zich natuurlijk tegen ieder bericht dat impliceert dat de behoefte aan hun product geëlimineerd zou kunnen worden.

Het is echter van cruciaal belang dat het geestelijke gezondheidssysteem aangepast wordt tot het focussen op het welzijn van de mensen die het behandelt en dat verschillende soorten perverse motieven worden verwijderd.

In het bijzonder moet onderzoek en onderwijs uit de handen genomen worden van de farmaceutische bedrijven zodat de focus teruggaat naar wat goed is voor mensen in plaats van voor winst.

Zorgen van professionals dat ze gezien worden als incompetent

Wanneer er een crisis voorkomt en emotionele opwinding hoog is bij alle partijen, is er aanzienlijke druk om de “goede” oplossing te bieden. In onze maatschappij wordt verwacht dat deze geboden wordt door getrainde professionals die vele jaren van studie gevolgd hebben die verondersteld wordt hen precies getraind te hebben in wat te doen in zo’n situatie.

Dit legt een extreme druk op geestelijke gezondheidsprofessionals die reageren op een geestelijke gezondheidscrisis en op alle verwarring eromheen.

De geestelijke gezondheidsprofessional zou er niet toe in staat kunnen zijn te begrijpen wat er omgaat in de geest van de persoon in het centrum van de crisis, wat het veroorzaakt heeft of hoe de persoon echt geholpen kan worden.

Eén manier voor de professional om om te gaan met de druk op hem of haar is eenvoudigweg het verlagen van de verwachtingen, en een hoofdmanier om dit te doen, is om de persoon in het centrum van de crisis te definiëren als iemand die een “biologische ziekte” heeft wat resulteert in gedachten en gedragingen die “niet te begrijpen” zijn en van wie op z’n best de bescheiden verbetering verwacht kan worden door de behandeling waarvan de professional waarschijnlijk weet hoe deze te bieden: Psychiatrische medicatie.

Volledig herstel kan worden gedefinieerd als onmogelijk en herstel kan worden geherdefinieerd als het aanpassen aan en ondersteuning krijgen bij “het leven met de ziekte”.

Door dit alles kan de professional gezien worden als redelijk competent en niet langer in crisis ten gevolgen van het niet weten wat te doen. Het probleem is dat de persoon in het centrum van de crisis, de gediagnosticeerde persoon, nu waarschijnlijk in een staat van hopeloosheid verkeert; gedefinieerd als biologisch ziek, niet te begrijpen en zonder hoop op volledig herstel.

Wat zou beter werken?

Ten eerste zou het helpen als geestelijke gezondheidsprofessionals een meer passende training zouden hebben zodat ze beter in staat zouden zijn om mensen in een crisis te begrijpen (bijvoorbeeld mensen die een “psychose” ervaren) en in staat zijn assistentie te verlenen in plaats van alleen medicatie toe te dienen.

(Degenen die niet gemotiveerd of niet in staat zijn zo’n verhoogd begrip te ontwikkelen, zouden beter aangemoedigd kunnen worden een ander beroep te zoeken)  Het inhuren van meer “ervaringsdeskundige professionals” zou ook behulpzaam zijn aangezien dit vaak mensen zijn met natuurlijke, hogere niveaus van begrip als gevolg van hun eigen ervaring.

Maar zelfs met de beste training die we zouden kunnen bieden en selectie van de meest competente en meevoelende individuen die we zouden kunnen inhuren, zou er nog steeds veel gebeuren in een geestelijke gezondheidscrisis dat voorbij de mogelijkheden van de professional gaat om snel te begrijpen of op te lossen.

Wat cruciaal is op zulke momenten, is dat de professional in staat is zijn of haar onzekerheid over wat er aan de hand is en hoe dit op te lossen, toe te geven zonder te doen alsof er geen manier is waarop de consument begrepen zou kunnen worden en zonder te doen alsof herstel onmogelijk is.

Dit betekent dat de professional de verwachtingen van hem of haarzelf moet verlagen, uit de rol moet stappen van iemand die “echt weet wat er aan de hand is” en de mindere rol moet aannemen van “iemand die wat training heeft die iemand zou kunnen helpen maar slechts tot een bepaald punt”.

Hier is het dat de bereidheid van de professional gezien te worden als minder competent dan anderen zouden kunnen verwachten, ruimte voor hoop creëert dat als de gediagnosticeerde persoon op een gegeven moment niet hersteld is eerder het gevolg kan zijn van het nog niet ontvangen hebben van het soort van hulp die effectief zou kunnen zijn dan het gevolg van de intrinsieke hopeloosheid van die persoon.

Dus wat we nodig hebben, zijn professionals die hoop hebben dat hun cliënten begrepen en geholpen kunnen worden om volledig te herstellen en die bereid zijn en in staat zijn diep na te denken over hoe daarbij te assisteren.

Verder moeten deze professionals in staat zijn de momenten te accepteren waarvan ze niet weten wat ze moeten doen om zo’n herstel te laten plaatsvinden zonder te proberen die onzekerheid op te lossen door volledig herstel als onmogelijk te herdefiniëren.

Conclusie:

Er zijn geen goede redenen om toe te staan dat geestelijk gezondheidsherstel geherdefinieerd wordt zodat het er op neer komt dat het “een beetje beter doen maar nog steeds geestelijk ziek” betekent.
Noch zijn er goede redenen het te definiëren als een doel dat benaderd maar nooit bereikt kan worden zoals bij concepten over een “altijd herstellend” persoon.

In plaats daarvan moeten we erop staan dat begrepen wordt dat waarachtig en volledig geestelijk gezondheidsherstel volgens onze kennis voor iedereen mogelijk is. Verder moeten we er op staan dat alle geestelijke gezondheidsbehandeling afgestemd wordt om vooruitgang te ondersteunen richting zulk herstel in plaats van dat het gebruikt wordt om mensen als levenslange consumenten van geestelijke gezondheidszorg te behouden.

Link naar het originele artikel: http://recoveryfromschizophrenia.org/recovery-why-is-it-being-redefined-to-mean-doing-better-but-still-mentally-ill/

Opmerkingen:
1. Sommige mensen maken zich kwaad over het concept van geestelijk gezondheids”herstel” omdat ze in de eerste plaats vinden dat hun enige probleem is dat ze gelabeld werden met het hebben van een probleem.

Natuurlijk zijn er mensen die in het geestelijke gezondheidssysteem getrokken werden die het prima gedaan zouden hebben als ze met rust gelaten waren; in zulke gevallen was er nooit een beperking of behoefte aan behandeling dus wat nodig is in die situatie is eerder een “ontsnapping” uit het geestelijke gezondheidssysteem dan een herstel van enig geestelijk of emotioneel probleem.

2. Vreemd genoeg resulteert het definiëren van mensen als “hersteld” die nog steeds behandeling nodig hebben in geestelijke gezondheidsprofessionals die cliënten vertellen dat ze hersteld zijn zelfs terwijl ze zich omdraaien en dezelfde cliënten diagnosticeren met geestelijke stoornissen zodat ze verzekeringsmaatschappijen de behandelingen in rekening kunnen brengen die nog steeds geboden worden.

Alleen in “geestelijke gezondheid” ontvangen mensen behandelingen voor stoornissen waarvan ze al hersteld zijn……..

Illustraties afkomstig van o.a. Women on the Road, Idealog,  Universiteit Twente, Bitrecords Mexico en VrouwenvoetbalNederland

Manifest van een onwillige Psychiatrische Patiënt

Laatst werd ik gewezen op een tekst van Aubrey Ellen Shomo. In dit ‘manifest’ wordt op een heldere manier beschreven met wat voor soort reacties mensen vooral wordt geleerd om de medicatie te blijven nemen. Mensen krijgen te horen dat ze weigeren medicatie te nemen uit een gebrek aan ziekte-inzicht.

Verder is het idee diepgeworteld dat je vooral door het nemen van de ‘major tranquilizers’ (mega-kalmeringsmiddelen) ook wel eufemistisch ‘antipsychotica’ genoemd het monster van de psychose kan blijven onderdrukken en dat terwijl wellicht juist de psychose – mits goed begeleid – de sleutel tot de oplossing kan aanreiken (zie Psychose, vriend in Vermomming).

Het probleem dat kan optreden als je eenmaal een paar jaren geest-beïnvloedende medicatie hebt geslikt is dat mensen om je heen ook werkelijk ervan overtuigd raken dat je die medicatie nodig hebt om te kunnen leven. Een ander nadeel is verder dat je hersenen er ook aan gewend zijn geraakt, waardoor er een soort antipsychotica-verslaving is opgetreden waarvan het afkicken een erg sterke geest vereist, want afkicken van een medicatie-verslaving lijkt meer op het afkicken van een heroïne-verslaving dan op het stoppen met roken (zie Afbouwen van Medicatie).

Na een jaar ‘psychose anders’ is een van mijn conclusies dat het hoog tijd wordt voor de oprichting van ‘afkickcentra voor psychofarmaca’: plekken waar mensen naar toe kunnen die af willen van de geestverlammende en lichaamsverdikkende chemicaliën die onder het mom van helpende medicatie aan de man worden gebracht.

Afkickcentra waar mensen artsen treffen die hen willen begeleiden met een voorzichtige afbouw van medicatie (met zo’n 10% per maand of iets in die geest) met daarbij de ondersteuning van een groep mensen die ervaring hebben met het afkicken van medicatie en ook ervaring hebben met het omgaan met de thema’s die dan weer vrij kunnen komen zodra de medicinale onderdrukking steeds meer wordt opgeheven.

Er zou een team van ervaringsdeskundigen en behandelaren horen te zijn die geloven dat iemand in staat is om af te kicken van de psychofarmaca en die ook vertrouwen heeft in het zelfhelend vermogen dat geactiveerd kan worden: een groep mensen die in staat is om warm en liefdevol te zijn naar mensen die het zwaar hebben gehad in hun leven, mensen die in de knoei zijn geraakt door allerlei soorten problemen die het leven kan aanreiken.

Mochten er lezers zijn die artsen kennen die bereid zijn mensen te helpen met het afkicken van medicatie dan hoor ik dat graag via het emailadres in de rechterbalk bovenaan.

Hieronder volgt het vurige manifest van Aubrey Ellen Shomo die niet voor altijd een braaf-slikkende patiënt wilde blijven (met dank aan Sharon voor de vertaling uit het Engels):

Manifest van een onwillige psychiatrische patiënt

Ik zie het overal: ‘Mensen met een geestesziekte hebben medicatie nodig.’ Het klinkt redelijk.
Vandaag de dag zijn er zelfs politieke organisaties die ernaar streven het makkelijk te maken om een persoon te dwingen deze te nemen. Het is makkelijk om naar iemand anders te kijken en zulk soort dingen te veronderstellen. Het is menselijk. Het is immers meelevend om iemand te helpen die niet in staat is om om hulp te vragen, toch? Ze zullen je bedanken op de lange termijn, nietwaar?

Niemand vraagt waarom hun kind, of zus of vriend weigert zijn medicijnen in te nemen. Waarom moeite doen? Het is een ziekte. Het is zinloos. De dokters zeggen het zelf. Zij weten dit soort dingen. Heb je je ooit afgevraagd wat de logica is van de woorden: “Ze zou haar medicatie niet weigeren als ze niet ziek was.”?

Ik ben een onwillige psychiatrisch patiënt. Dat ben ik al jaren. Ik smeek u. Vraag waarom. Kijk in mijn ogen en zie me. Probeer te begrijpen wat mijn achtergrond is. Zelfs een gek persoon heeft een menselijke wil. Ik ben iemands zus, iemands kind en iemands vriendin. Ik zou de jouwe kunnen zijn.

Mij is meer keren dan ik kan tellen verteld dat ik het niet zou halen zonder medicatie. Mij is verteld dat ik een chemische onbalans heb. Mijn hersenen zijn stuk. Ik heb het nodig. Als ik weiger, komt het door de bijwerkingen. Die kunnen ze behandelen met meer medicatie. Als het dat niet is, komt het door een gebrek aan inzicht. Ik weet niet dat ik ziek ben.

Waarom zou ik mogelijk willen stoppen? Hoe kan ik dit wensen? Laat me u dit vragen; heeft u ooit deze medicijnen ingenomen? Ze noemen het anti-psychotica medicatie. Het klinkt goed genoeg maar wist u dat deze medicijnen ook wel de grootst mogelijke kalmerende middelen genoemd worden?

Ze spreken over bijwerkingen maar weet u hoe het voelt om ze te hebben? Kunt u het lezen op het etiket? Op mijn etiket? Wat? U heeft alles hierover geleerd tijdens uw medicijnstudie? Kun je leren wat het is om verliefd te zijn door het lezen van een medische beschrijving? Hartslag, neurotransmitters, gedragspatronen. Drie criteria van de vijf. Kan de menselijke ervaring in zulke simpele termen worden beschreven? Ik weet dat u denkt dat dat met uw ervaring niet kan. Waarom dringt u er dan op aan de mijne te beschrijven?

Ik weet hoe de grootst mogelijke kalmeringsmiddelen voelen. Ik moest wel. Ze veranderen een persoon. Het krachtigste van de menselijke ervaring vervaagt tot grijstinten. Het leven wordt saai, dof, lang. Creativiteit verdwijnt in het niets. De ware menselijke spirit wordt dof. Je kunt van de extase van het in leven zijn zelfs gaan tot het je afvragen of je er überhaupt nog wel bent.

Ze zullen je kalm maken. Ze zullen je je laten gedragen. Ze zullen je zelfs mogelijk helpen met je problemen maar ze kunnen ook datgene dempen wat er echt toe doet. Dat wat je levend maakt. Ze kalmeren voornamelijk. ‘Ze geeft de voorkeur aan haar manie –haar gekte- het is een symptoom van haar ziekte.’
Hoe kunt u zeggen wat belangrijk voor mij is? Is dat uw recht?

Vanwege die kapotte geest van mij moet ik opgesloten worden. Ik werd bedreigd. Ik werd vastgehouden. Ik heb geleden in de handen van een systeem waarvan mij verteld is dat deze mij helpt. En ze vragen zich af waarom ik ze niet vertrouw. Hoe zou ik kunnen aarzelen, zelfs bitter kunnen zijn? ‘Ze is paranoia. Ze wil haar medicijnen niet innemen.’

Ze kunnen gelijk hebben maar het enige dat ik ooit gewild heb, is mijn eigen keuzes maken. Ik heb alleen maar willen schreeuwen; “En wat over hoe ik me voel?!” Ik ben een niet-meegaande psychiatrische patiënt. Hoor mijn stem. Een kankerpatiënt kan chemotherapie weigeren. Een religieus persoon kan ervoor kiezen op God te vertrouwen in plaats van penicilline. Een dokter zou het allebei irrationeel noemen maar zich erbij neerleggen. Alles wat ik vraag, is hetzelfde recht.

‘Ze zal decompenseren zonder. Het is het enige ding dat haar zelfs enigszins geestelijk gezond kan houden.’
Ik ben twee keer gestopt met al mijn medicatie. Ik hoopte dat één keer genoeg zou zijn. De eerste keer faalde ik. Ik raakte de weg kwijt. Ze hadden gelijk; ik werd gek.  Ik werd sterk aangemoedigd mijn medicijnen in te nemen. Het was een gevecht waarvan ik wist dat ik het niet zou winnen. ‘Patiënt is meegaand – maar vijandig.’

Een façade van normaliteit werd herwonnen. Hoog functionerend. Werken, naar school gaan, een sociaal leven. Al die dingen waarvan je geacht wordt ze te doen. Alles zo hol. De vonk was verdwenen. ‘De medicatie is effectief.’ Maar de medicijnen voelden hetzelfde. Dus stopte ik opnieuw. Heel veel mensen doen dat. ‘Meewerken is een groot probleem in de behandeling van geestelijke ziekte.’

Mij is verteld dat ik voor altijd medicatie nodig zal hebben. De feiten spraken voor zich. Ik was geestelijk ziek. Zolang ik mijn medicijnen in nam, zou ik in orde zijn. Zonder, was ik gedoemd. Waarom wilde ik stoppen? Ik vertelde ze hoe het voelt maar het maakte niet uit. Ik vertelde ze dat ik zou herstellen door wilskracht. ‘Patiënt heeft grootheidswaanzin.’

Dus vertelde ik hen dat ik niet geloofde dat ik ziek was. ‘Patiënt heeft gebrek aan inzicht.’ In werkelijkheid was ik doodsbang. Ik geloofde dat ik gek was, ik had al eerder gefaald en ik was er niet zeker van dat ik het in mijn eentje voor elkaar zou krijgen. Want de feiten waren duidelijk. Niemand kon het.

Maar ik deed het. Later leerde ik dat velen het deden. Niemand praat over hen. John Nash slikte nooit meer medicijnen – het was de sleutel tot zijn herstel. Dat hebben ze uit de film ‘A Beautiful Mind’ gelaten. Er zijn vele anderen aan wie verteld wordt dat niemand herstelt– verteld dat ze voor altijd ziek zullen zijn – maar die bewezen dat men ongelijk had.

Ik ben een onwillige psychiatrisch patiënt, toch zou niemand proberen me vandaag de dag een pil te geven. Om daar te komen, moest ik goed medisch advies negeren. Ik moest weinig inzicht en een slecht oordeel hebben. Zonder dit, zou ik nooit bereikt hebben wat ik in het leven bereikt heb.

Dus, wanneer ik nu hoor over familieleden die zeker zouden moeten zorgen dat hun gezinsleden de medicijnen innemen of rechtbanken die het gedwongen zouden moeten hebben, denk ik bij mezelf aan dokters die geluisterd zouden moeten hebben. Ik denk vaak aan mensen die succesvol zouden zijn gestopt met hun medicatie als ze alleen maar de noodzakelijke ondersteuning hadden gehad in plaats van de verzekering van falen. Ik vraag me af hoeveel meer ik bij naam zou kunnen noemen.

Ik vraag me af waarom zo weinig mensen spreken over de rechtmatigheid om niet-gedrogeerd te worden.
Zelfs een gek persoon heeft een menselijke wil.

http://theicarusproject.net/advocacyrightspolitics/manifestoanoncompliantmentalpatient-aubreyellenshomo

Manifesto of a Noncompliant Mental Patient – Aubrey Ellen Shomo

Vijf Vereisten voor Verandering (John Breeding)

Sharon, een lid van het Psychose Anders-team heeft een tweede vertaling (eerste deel: Afkicken van Medicatie) gemaakt uit het boek van John Breeding (Neccesity of Madness) met daarin handreikingen voor verandering vanuit een toestand van verwarring. De tekst mag met toestemming van John Breeding zelf geplaatst worden. Dank aan Sharon voor het werk!

Uit; The Necessity of Madness and Unproductivity van John Breeding
http://www.wildestcolts.com
blz. 324 t/m 329

“De vijf eerste vereisten voor verandering

Biopsychiatrie is gebaseerd op een diepgaande onwetendheid van de menselijke natuur. Ik wil niet zeggen dat ik alternatieven bied voor het behandelen van ‘geestelijke ziekte’. Ik wil wijzen op perspectief en benaderingen die behulpzaam zijn bij ondersteuning van menselijke groei en ontwikkeling.

Psychiatrie verstoort de realiteit door een specifieke manifestatie, bijvoorbeeld gillen van angst, te etiketteren als een toestand van ‘geestelijke ziekte’.

Ik zie verandering niet als een toestand of staat maar als een onvermijdelijk en nodig proces. Hoe we ons ook verzetten, de krachten van verandering zijn er voortdurend.

Het kennen van en reageren op bepaalde wetten van transformatie zoals het principe van terugtrekking en terugkeer kan dit proces vergemakkelijken en de kansen op een positieve uitkomst vergroten.

Op een vergelijkbare manier zijn de volgende 5 houdingen bevorderlijk voor positieve verandering;

1 Acceptatie

Eén van mijn leraren, Jacquelyn Small, heeft een fundamentele wet van transformatie geïntroduceerd genaamd de Paradox van Verandering. De paradox is dat om echte verandering te laten plaatsvinden, er eerst acceptatie moet zijn. Oppervlakkige verandering is geen probleem maar oprechte, diepgaande en blijvende verandering vereist acceptatie. Zolang we ons tegen een deel van onszelf verzetten, dit deel verwerpen, veroordelen, afkeuren of vermijden, kunnen we dat deel niet echt veranderen.

Om onze schaamte te helen, moeten we onze onvolledigheden en gebreken met mededogen omarmen en deze delen met anderen die we vertrouwen. Om onze schuld te helen, moeten we onze daad erkennen en onszelf vergeven. Acceptatie is de eerste en voornaamste wet van de geest.

Een gerelateerde benodigdheid, eerder besproken bij Stan Grofs model van hylotropische en holotropische niveaus van bewustzijn, heeft te maken met het belang van ongewone staten van bewustzijn bij het transformatieproces.

Terwijl de psychiatrie zich in alle gevallen volledig richt op het onderdrukken van veranderde staten van bewustzijn, is het nodig ongewone staten te accepteren, toe te laten en deze zelfs op veilige wijze te versterken om genezing en groei te vergemakkelijken.

2 Nederigheid

Dit punt, eerder besproken in relatie tot William James’ bewering aangaande de behoefte om ‘iets als verkeerd te voelen m.b.t. onszelf terwijl we natuurlijk zijn,’ is nodig om te herhalen. Aan het begin van onze heldenreis of wanneer we een zware last van angst en schaamte dragen, is het moeilijk om onze situatie onder ogen te zien.

Of we beschermen onszelf door een arrogante weigering om onze fouten en beperkingen te zien of we storten in overweldigende hulpeloosheid en minderwaardigheid als we ze wel zien. Psychiatrie handhaaft beide verstoorde perspectieven.

Nederigheid betekent dat we de nutteloosheid inzien van het voortzetten van het leven volgens onze opgelegde patronen om ons verleden te overleven. We erkennen de noodzaak voor verandering en we erkennen nederig de waarheid dat we hulp en ondersteuning nodig hebben om te herstellen en om onze weg te vinden.

Omdat ons begrip van menselijke transformatie en al zijn mysteriën zo beperkt is, is nederigheid ook een enorme eerste vereiste voor diegenen die van plan zijn anderen te helpen.

Het gedicht van Mary Elizabeth Coleridge uit 1896 beschrijft dit onderwerp als volgt;

Gifts

I tossed my friend a wreath of roses, wet
With early dew, the garland of the morn.
He lifted it – and on his brow he set
A crackling crown of thorn.

Against my foe I hurled a murderous dart.
He caught it in his hand – I heard him laugh –
I saw the thing that should have pierced his heart
Turn to a golden staff.

3 Verlangen

Na erkenning is er verlangen. Het is niet genoeg om het te kunnen zien, we moeten het willen. Verlangen betreft één van de diepste gedeelten van onze inherente natuur. We hoeven niet te leren verlangen; we moeten, echter, herstellen van de effecten van het belachelijk maken en onderdrukken van ons verlangen om een niveau van spirituele volwassenheid in dit opzicht te bereiken.

Er zijn talloze gezichten van vervormd verlangen; één die hier van bijzonder belang is, is het gezicht van immense ontmoediging  (opgeven dat je verlangens ooit vervuld worden).

De Buddha onderwees dat verlangen de oorzaak was van al het lijden, bevrijd zijn van verlangen de weg naar verlichting. De Buddha-weg komt na hoop; het heeft te maken met het loslaten van hoop (verlangen).

Maar voor iemand die in chronische hulpeloosheid is gezonken vanwege herinneringen aan ernstig gekwetst zijn of iemand die verlaten is als kind, is een sprankje hoop nodig om verder te gaan op het pad van positieve groei en transformatie.

Mijn ervaring is dat hoop kan worden overgedragen van het ene wezen op het andere, genoeg om tenminste de eerste stap mogelijk te maken. Bedenk dat psychiatrie dwangmatig is; zolang als dit het geval is, kan het alleen maar meer kwaad dan goed doen.

Wanneer een individu geen hulp verlangt maar onder druk wordt gezet of wordt gedwongen tot ‘behandeling’, is dat geen meevoelende zorg; het is straf. Het is niet alleen een schending van de mensenrechten maar ook van de wetten van transformatie.

In het bijzonder die van de eerder genoemde ‘Wet van Acceptatie’. We moeten aandacht geven aan, eren en zelfs datgene liefhebben en omarmen wat ons veroordeeld en veracht heeft.

4 Bereidheid

Een individu, nederig en verandering willend, weet over het algemeen niet hoe fundamentele verandering te bewerkstelligen is anders had ze dit al gedaan. Dit gaat niet over het kiezen van kledingstukken uit je kledingkast; het is meer zoiets als niet eens weten wat een kast is en of het zelfs iets goeds is om kleren te dragen.

Transformatie houdt in het overgeven aan krachten groter dan iemands ego en een bereidheid in en met onzekerheid te leven. We moeten bereid zijn om dingen op een andere manier te proberen en te doen dan we ooit gedaan hebben zonder enige garantie van resultaten en we moeten bereid zijn angsten en vernederingen te voelen en te laten zien waarvan we ons hele leven gestreefd hebben deze verborgen te houden.

Het vraagt moed om onze innerlijke demonen onder ogen te zien en te laten zien. Wat zelfs nog moeilijker is voor veel van ons; op een gegeven moment moeten we bereid zijn onze kracht en glorie onder ogen te zien en accepteren wie we werkelijk zijn.

Nelson Mandela’s inauguratie toespraak verwoordt deze waarheid prachtig:

“Our deepest fear is not that we are inadequate. Our deepest fear is that we are powerful beyond measure. It is our light, not our darkness, that most frightens us.

We ask ourselves, Who am I to be briljant, gorgeous, talented, fabulous? Actually, who are you not to be? You are a child of God. Your playing small doesn’t serve the world.

There’s nothing enlightened about shrinking so that other people won’t feel insecure around you. You were born to make manifest the glory of God that is within you. It’s not just in some of us; it’s in everyone.

And as we let our own light shine, we unconsciously give other people permission to do the same. As we’re liberated from our own fear, our presence automatically liberates others.”

5 Toewijding

Toewijding is waarschijnlijk één van de meest beladen woorden in populair taalgebruik vandaag de dag. We lijken allemaal te worstelen met toewijding in de meeste gebieden van ons leven. En we worstelen hier ook mee in dit proces van transformatie.

Naïef denken we dat innerlijk werk gaat over hulp krijgen van experts, dat we niet-expert slachtoffers zouden zijn en dat de ervaringen van ons uiterlijke leven niet passend zijn. Psychiatrie versterkt dit door de tweedeling van ‘geestelijk gezonde dokter / geestelijk zieke patiënt’ en verstoort toewijding door ofwel opsluiting in een ‘ziekenhuis’ aan de ene kant of trouw voorgeschreven medicatie innemen aan de andere.

De waarheid is dat ‘leven’ en ‘transformatie’ niet gescheiden kunnen worden; fasen van terugtrekking en terugkeer zijn precies dat; fasen van een reis die cyclisch is in zijn proces maar verenigd is in natuur.

Een individu dat besluit de heldenreis van persoonlijke transformatie te ondergaan, moet weten dat een diepe toewijding vereist is, zoals één held zei’; ‘Straight is the way and narrow is the gate.’

Psychiatrie is vandaag de dag vooral een verraderlijk obstakel om spirituele volwassenheid te bereiken. Zoals de psycholoog Ty Colbert heeft geschreven, zijn er “twee verschillende paden die een persoon zal nemen in pogingen te herstellen van een emotionele stoornis; het psychiatrisch medische pad, wat meestal leidt tot permanente beperkingen, en het emotionele herstel pad.”

Hoewel ik een ander woord zou kiezen voor stoornis, ben ik het sterk eens met Dr Colbert. Met name de nadruk op ‘de noodzaak voor absolute helderheid over de mogelijke keuzes’.

Toewijding is nodig om de koortsrillingen van transformatie te ondergaan; het is even noodzakelijk om tegenstand te bieden aan de duale krachten van overredingskracht en dwang die worden gebruikt door de psychiatrie.”

Peer Support, de Amerikaanse Herstelbeweging en Soteria

INTRODUCTIE

Sinds kort heb ik kennis gemaakt met de zogenaamde ‘Peer-support’ beweging die in de Verenigde Staten de laatste jaren veel aan populariteit schijnt te hebben gewonnen.  In het huidige artikel noem ik enkele karakteristieken. In de toekomst zal ik zeker nog vaker verwijzen naar dit interessante gedachtegoed.

In het artikel ‘Peer Support: what makes it Unique?‘  (pdf) beschrijven Shery Mead en Cheryl MacNeil de unieke kenmerken van wat in het Engels ‘Peer Support’ wordt genoemd. In het Nederlands zou je het kunnen vertalen als ‘ondersteuning door gelijken’, ook al klinkt dat niet zo mooi als de term Peer Support.

PEER SUPPORT (GELIJKENONDERSTEUNING)

Het grote idee achter deze beweging is dat mensen die psychiatrische problematiek hebben of hebben gehad, op zo’n manier met elkaar en gelijkgezinden omgaan dat er mogelijkheden ontstaan om volledig te herstellen van welke vermeende psychiatrische ‘ziekte’ ook.  Hierbij spelen woorden als respect, gedeelde verantwoordelijkheid en een gedeelde overeenstemming van wat helpt een grote rol.

Wat verder van belang is bij deze beweging is de afwezigheid van de expert-patiënt/cliënt relatie. Ook wordt in de pure peer-support volgens Shery Mead veel gewerkt met het werkelijk aangaan van de strijd met het medische diagnosemodel. Werkelijk herstel van een psychiatrische stoornis kan pas plaatsvinden als cliënten erin slagen hun problemen niet langer te zien als symptomen van een (hersen)ziekte.

In de zogenaamde ‘peer-support’-groepen wordt de intentie om samen te leren van elkaar door het uitspreken van alles wat er zoal gebeurt tussen de verschillende deelnemers als wezenlijk beschouwd. Door juist alle emoties en gevoelens te bespreken en die niet zoveel mogelijk te onderdrukken kunnen mensen leren van elkaar en daardoor groeien. Een sfeer waarin optimisme en vertrouwen een rol speelt,  is dan ook van belang om te voorkomen dat er een sfeer van ‘wij zijn lui en psychiatrisch en kunnen niets aan onze ziekte doen’ ontstaat.

PEER SUPPORT EN SOTERIA

Na een eerste kennismaking van het peer support initiatief en de recovery-beweging (herstelbeweging) in de Verenigde Staten kan ik niet anders dan ook de nodige overeenkomsten zien met het soteria-gedachtegoed. Zo is daar ook de nadruk op het loslaten van de banden van het psychiatrische ziektejuk. Door juist te geloven dat je geen chronische ziekte hebt, maar dat volledig herstel mogelijk is kan het proces van herstel in gang gezet worden.

Evenals bij Soteria wordt er bij peer support veel waarde gehecht aan de enorme potenties van het sociaal, respectvol en openhartig contact met andere mensen die allemaal geloven in de mogelijkheid om te herstellen. Hierbij zijn mensen die erg geloven in het medische model eerder een belemmering dan een steun. Dit houdt in dat veel reguliere hulpverleners – die vaak getraind zijn om te denken in symptomen, ziekten en medicatie – niet bevorderlijk zouden zijn voor werkelijk herstel.

INBEDDING VAN PEER-SUPPORT IN REGULIERE ZORG

In de Verenigde Staten is de peer-support beweging de afgelopen jaren dermate in populariteit gestegen dat het ook steeds meer is ingebed geraakt binnen de reguliere zorg. In een artikel uit 2004 stelt Shery Mead dat ze enerzijds verheugd is over de toename van het peer-support concept binnen de gewone geestelijke gezondheidszorg, maar anderzijds ziet ze ook een gevaar omdat het niet aannemelijk is dat er nog de mogelijkheid bestaat om de medische diagnoses werkelijk af te breken in een omgeving die gefinancierd wordt door organisaties wiens fundamenten juist zijn gebouwd op het bestaan van dergelijke diagnoses.

Denk maar eens aan de dilemma’s die kunnen ontstaan bij de financiering als een schizofrene man samen met een aantal ‘peers’ of kritische ervaringsdeskundigen zou ontdekken dat deze diagnose eigenlijk vooral een verlammende werking heeft op zijn herstel en zijn zelfgenezend vermogen? Deze man zou dan door de ziektekostenverzekeraars vergoed worden met zogenaamde dbc’s (zie DBC, DIS, NZA en Economische Delicten in de GGZ) die uitgaan van een ‘geestesziekte’ terwijl medewerkers juist hun best zouden gaan doen om de man te leren twijfelen aan de werkelijke biologische aard van een psychiatrische ziekte zoals schizofrenie, depressie of manische-depressiviteit.

Het risico is aanwezig dat mensen binnen de herstelbeweging wel wordt geleerd ‘het beste ervan te maken’ en positief naar de toekomst en naar hun eigen herstel te kijken, maar dat stilzwijgend wel het geloofsconcept van het bestaan van een chronische psychiatrische aandoening wordt bestendigd. Er lijkt dan niet werkelijk ruimte te zijn voor empowerment in de puurste zin van het woord. Je bijt immers niet de hand die je voedt.

Voor kritische en constructieve gedachten kun je een reactie schrijven via de mail of via de reactie-box onder het artikel.

Hieronder is een interview te zien met mevrouw Mead van de peer-support beweging in New Hamshire, VS: