Eind juli 2014 schreef Quasar een reactie (1) waarin hij sprak over zijn psychosegevoeligheid en hoe hij daarmee is omgegaan. Een advies dat hij daar gaf trok mijn aandacht, namelijk dat hij zei dat het voor hem beter was om zijn diagnose voor zijn omgeving geheim te houden. Hij schreef:
“Maar psychosegevoelig of niet, ik heb altijd de tegenwoordigheid van geest gehad om de diagnose geheim te houden. Dan zagen mensen mij als ‘afwezig’ of ‘stil’, maar in elk geval niet als een psychiatrisch patiënt. ” (1).
Een kernconcept binnen dit ‘Psychose Anders’-raamwerk is dat het medisch model ongeschikt is als metafoor voor de beschrijving van de verschillende manieren waarop mensen kunnen omgaan met (heftige) levensproblemen. Het denken in termen van ziekte impliceert al snel lichamelijke problemen waarbij zaken als medicatie, doktoren en psychiatrische behandeling verweven zijn. In de bijdrage van Quasar wordt gesproken over ‘psychosegevoeligheid’ wat een term is die zelfs binnen dit Psychose Anders denkraam wel kan worden omarmd.
Psychosegevoeligheid impliceert namelijk eerder een soort neiging om op bepaalde manieren te reageren indien de stress te groot wordt (2) . Dat kun je ook makkelijk beleven als een soort gewoonte die is opgebouwd in het verleden. Het hoeft ook niet geïnterpreteerd te worden als een hersenafwijking. Ook is het niet meteen een ziekte of een of andere psychiatrische stoornis of iets in die geest. Het kan iets zijn dat ieder mens zou kunnen hebben onder bepaalde moeilijke omstandigheden.
Je kunt dat ook makkelijk in je zelfbeeld incorporeren en vervolgens manieren ontwikkelen om er mee om te gaan. Quasar sprak over meditatie, cognitieve gedragstherapie en hardlopen welke hem goed hebben geholpen om deze periodes door te komen, dan wel te voorkomen.
GEHEIM HOUDEN VAN JE DIAGNOSE
“Sinds dat ik ben begonnen met de medicatie, liet ik aan bijna niemand weten wat mijn stoornis was. Ook nu, jaren later, vertel ik het helemaal niet als ik nieuwe mensen ontmoet. Dat noem ik gebruik maken van het beetje gezond verstand van wat ik nog wel had.” (1)
Binnen de wereld van de psychiatrie zijn er allerlei bewegingen. Eén van die bewegingen bestaat uit de zogenaamde ‘anti-stigma-beweging’. Dit zijn mensen die de insteek hebben dat ze werkelijk een psychiatrische lichamelijke hersenziekte hebben, en er voor strijden om dat geaccepteerd te krijgen door hun omgeving. Ze maken hierbij graag vergelijkingen met lichamelijke aandoeningen als diabetes of andere ziektes, die toch ook volledig worden geaccepteerd door de samenleving. In het artikel ‘Strijd tegen Stigma is strijd voor Diagnose Acceptatie‘ (3) ga ik verder in op dit stigma-aspect.
Complexiteit rondom Stigma en Erkenning krijgen voor een wellicht niet bestaande Ziekte? (5)
Het interessante van de aanpak van Quasar is wel dat hij juist helemaal niets zegt over zijn ‘diagnose’. Niet alleen voorkom je daarmee dat mensen je gaan zien als een psychiatrisch patiënt, maar je voorkomt ook dat je jezelf al te veel gaat identificeren met een diagnose, waarvan vaak maar de vraag is wat het nu werkelijk waard is, in hoeverre het echt verwijst naar iets bestaands.
Quasar zei dat mensen hem in bepaalde periodes dan weliswaar als ‘stil’ of ‘afwezig’ beleefden, maar dat kan iedereen wel eens zijn. Dat is op zich gewoon menselijk en niet meteen psychiatrisch ziekelijk. Op deze manier heb je veel meer kans om gewoon je rol te blijven vervullen in de samenleving en word je niet zo snel afgeserveerd als geesteszieke, wat toch nogal eens kan gebeuren als je je gaat identificeren met een doemdiagnose als schizofrenie (4).
In die zin ondersteun in Quasr’s adviezen van harte: als je probeert te denken in termen van psychosegevoeligheid waar je mee kunt leren omgaan en je gaat niet tegen iedereen zitten vertellen over ernstige (vage en onzichtbare) hersenziekten, dan belast je je zelf niet zo erg, en bovendien belast je de omgeving ook niet, waardoor ze je eerder vrij normaal kunnen blijven behandelen. Als de omgeving dan weer normaal tegen je doet is ook de kans groter dat je jezelf ‘normaler’ kunt blijven voelen.
Geheim houden voor de omgeving in zijn geheel kan dan wel handig zijn, maar vanzelfsprekend is het wel raadzaam om met andere mensen te praten over de dingen die je dwarszitten. Probeer daarbij dan zoveel mogelijk de ziektemetaforen te mijden, maar praat over dat je je rot, eenzaam, verdrieting, heel druk of angstig voelt, en blijf zover mogelijk weg van psychiatrische (doem) terminologie.
NOTEN
(5) http://ruralleaderonline.com/2013/07/06/this-is-why-we-blog-and-talk-about-mental-health/
Filed under: Beperkingen Medische Model, Psychosebenadering, Zelftherapie |
Psychose Anders : Een Geestelijke Benadering 
Nu dat ik volledig hersteld ben van een zogenaamde ‘schizoaffectieve stoornis’ en zeer goed de achtergrond weet van mijn verwardheid en somberheid heb ik geen enkele moeite om met mensen te delen dat ik meerdere malen in een psychiatrische kliniek heb moeten blijven. Ik probeer zo goed als ik kan de werkelijk oorzaak te communiceren maar omdat dat erg confronterend en schokkend kan zijn ben ik daar voorzichtig mee.
Er zijn ook situaties waarin je er tijdelijk niet aan ontkomt een diagnose voor (een deel van) je omgeving bekend te maken. Wat niet betekent dat je dan zelf in die diagnose gelooft. Bijvoorbeeld als je direkte omgeving de site-effects van een psychose meemaakten, de ambulance brandweer o.d. zagen en zich zorgen maakten om hun eigen veiligheid. De mededeling dat je ‘Gek was maar nu medicatie en behandeling hebt’ kan dan geruststellend werken. Aan jou dan de ondankbare taak de vooroordelen later weer weg te werken. Dat kan een proces van jaren zijn.
Ik heb me nooit geïdentificeerd met mijn diagnose en kan me vinden in Wils benadering. Zelf ga ik hier nog een stap verder in omdat het het woord ‘psychose’ mijns inziens één van de meest beladen termen is die je kunt gebruiken.
Ik reageerde in het verleden op een bepaalde manier op stress en dit bewustwordingsproces alsmede de voor mij passende middelen deze reactie (‘manie’ / ‘psychose’) te beteugelen of te integreren hebben mij mede geholpen het hele bio-psychiatrie gebeuren achter mij te laten.
Onlangs stuitte ik op het volgende artikel dat gaat over het ontwikkelen van een zgn. ‘bipolaire stoornis’ als reactie op extreme levensgebeurtenissen waarbij duidelijk wordt dat psychotherapie een beter hulpmiddel is dan geestverlammende medicijnen:
http://psychnews.psychiatryonline.org/newsArticle.aspx?articleid=1883933#.U7FyQ1kiQ3s.twitter
Een interessant artikeltje waarin eigenlijk dingen staan die voor iemand die helemaal nog niet door de psychiatrie zijn gehersenspoeld erg logisch zijn, namelijk dat je een grotere kans hebt afwijkend gedrag te gaan ontwikkelen als je in het verleden bijvoorbeeld misbruikt bent geweest, of als je recentelijk allerlei heftige ervaringen hebt meegemaakt.
Als iemand een flinke psychose heeft meegemaakt en zeker als hij/ zij opgenomen is geweest voor langere tijd, ontkom je er vrijwel niet aan dat anderen het weten (of b.v. vragen gaan stellen over je afwezigheid of het ‘gat’ in je CV). Ik denk dat het vaak dus niet realistisch is om het ‘geheim’ te willen houden.
Ik denk dat de vraag is, WAAROM wil je het geheim houden? Uit angst, omdat je bang bent voor de reacties? Is dat een goede motivatie? Groei je daardoor? Of groei je meer door dapper uit te komen voor wie en ‘wat’ je bent? Dat wil dan niet per se zeggen dat je erkenning wilt voor een ‘ziekte’ die niet bestaat.
Ik voel me er lekkerder bij om gewoon wanneer ik dat wil te vertellen wat ik heb meegemaakt. Ik ben er wel selectief in, niet iedereen heeft er iets mee te maken. Ik zou me benauwd voelen als ik angstvallig zou moeten voorkomend dat iemand ‘het’ weet.
Bovendien kan erover praten ook helend zijn.