In een mailtje kreeg ik vandaag de volgende woorden onder ogen:
“Psycho educatie” wordt gegeven die voornamelijk gericht lijkt te zijn op ziekten en de bijbehorende ‘medicatie’. En overal liggen folders en notitie blokken, pennen, nietmachines en allerlei andere objecten, van farmaceutische bedrijven. Zij lijken degenen te zijn die ons ‘helpen’, dat doen we niet bij elkaar(..?). Laten we vooral geloven in hen –en in de psychiaters die dit systeem lijken te dienen- en elkaar –uiteindelijk- niet meer in de ogen kijken.
Ik ben er niet zo’n voorstander om een grote hetze te beginnen tegen de farmapsychiatrische wereld. Ik denk wel dat het verstandig is om te beseffen dat je uitermate moet oppassen als mensen in het reguliere circuit ‘psycho-educatie’ gaan geven.
De kans is dan namelijk erg groot dat je het verhaal krijgt aangeboden dat benadrukt dat psychotische problematiek toch vooral een teken is van kwetsbare hersenen en een mogelijke chronische sluipende ziekte die je voor de rest van je leven kan achtervolgen en die alleen in toom gehouden kan worden door een minimaal en een medicatie-rijk leven te leiden.
Dit soort giftige doemgedachten kunnen je geest volledig lam leggen zodra je deze informatie klakkeloos aanneemt omdat je van jongs af aan hebt geleerd je nederig en volgzaam op te stellen ten opzichte van doktoren. Zij weten het immers beter, ze hebben er voor gestudeerd. In het geval van de psychiatrie is het echter verstandig om je vraagtekens te stellen bij de kennis van mensen die vooral zijn opgeleid in de werking van het lichaam en het vermogen om te diagnostiseren met behulp van DSM-IV.
Ik weet haast zeker dat er bij de opleiding tot psychiater weinig ruimte is voor reflecties over de mogelijkheid dat er een onbewuste zou kunnen zijn dat bij een overdosis conflicterende informatie in ruwe vorm kan doorbreken tot in het bewustzijn dat overspoeld kan raken.
Wees op je hoede als je folders leest over schizofrenie, pas op voor organisaties als Ypsilon en Anoiksis. Controleer altijd door wie de folders zijn uitgegeven. Vaak zullen er de namen van farmaceutische bedrijven of mensen uit de medische farmapsychiatrische scene op terug te vinden zijn.
Het is in mijn ogen van groter belang om te leren vertrouwen op de mogelijkheid dat je door je – wellicht met ondersteuning van een psychosebegeleider – af te stemmen op je onbewuste er ook de mogelijkheid bestaat de sleutel tot de oplossing te vinden. Dan is juist een scherpe en waakzame geest van groot belang en niet een gesedeerde vluchtende geest.
Zie ook: De Farmapsychiatrische Wetenschappelijke Trukendoos en Het Belang van Ziekte-Geloof
Filed under: Algemeen | Tagged: anoiksis, antipsychotica, geestverlamming, psycho-educatie, psychosebegeleider, schizofrenie, ypsilon |
Psychose Anders : Een Geestelijke Benadering 
[…] verkondigen van hersenziekte-gekleurde psycho-educatie wordt dan ook sceptisch benaderd vanuit dit perspectief. Het lijkt dan ook aannemelijk om te […]
[…] staat een intrigerende gedachte die veel overlap heeft met de strekking van het artikel ‘Psychose-educatie: verspreiding van Geestverlammende Informatie‘: “het gevecht om de definitie is onmiskenbaar het gevecht is om het leven zelf. In de […]
[…] ben toch geneigd te denken dat de ‘psycho-educatie‘ rondom de ideale manier om met schizofrenie en psychoses om te gaan ook binnen de deuren van […]
[…] medicatie. Het is belangrijk dat de patiënt inzicht krijgt in de symptomen door bijvoorbeeld psycho-educatie en ook dient de levenswijze aangepast te […]
Met alle respect, ik vind dat er hier op bijna complot-theorie-achtige manier wordt geschreven over psycho-educatie e.d.
Ik heb zelf een psychose gehad en benader dit vanuit een geesteswetenschappelijk kader. Tegelijkertijd heb ik echter psycho-educatie gevolgd via het Riagg en ik kan niet anders zeggen dan dat er op een integere manier informatie werd gegeven over hoe je om kunt gaan met de verschijnselen. Dus hoe je er in je eigen leven beter mee om zou kunnen gaan om te voorkomen dát je juist ergens belandt waar je niet wilt zijn.
Ik heb de psycho-educatie ervaren als een uiterst positieve bijdrage in mijn ontwikkelingsproces, ongeacht welke vorm van psychose je hebt gehad (een desintegrerende of een integratieve).
Wat betreft medicijnen: persoonlijk gebruik ik die niet en men heeft mij daartoe ook niet gepusht. Het is ook duidelijk dat ik persoonlijk een integratieve, en dus uiteindelijk juist gezondmakende psychose heb gehad en geen desintegrerende. Maar er zijn duidelijk ook mensen die die medicijnen beter wèl kunnen gebruiken, omdat zij in de categorie van desintegrerende psychosen vallen. En in welke categorie men valt is helaas pas achteraf vast te stellen.
Ik heb iemand leren kennen die stemmen hoorde en daarvan af probeerde te komen door een zelfmoordpoging die mislukte. Vervolgens wilde – volgens haar eigen zeggen – de stem/entiteit de betreffende mevrouw “terugpakken” voor die (zelf)moordpoging door het kindje van haar eigen dochter iets aan te doen tijdens het babysitten, waarna de familie mevrouw opnieuw onder behandeling heeft laten stellen.
Medicijnen zijn tot nog toe de enige remedie in dergelijke gevallen. Zonder de hulp van de psychiatrie kunnen er in dergelijke gevallen grote ongelukken gebeuren!
Ik vind het gevaarlijk dat er steeds op zo’n ongenuanceerde manier over de psychiatrie wordt geschreven op internet. Ik ben het er hartgrondig mee eens dat er óók gevallen zijn, waaronder ook ikzelf behoorde en behoor, die niet thuis horen in de psychiatrie. Maar die ándere mensen die wel degelijk de psychiatrie nodig hebben, die zijn er OOK.
De psycho-educatie is naar mijn ervaring voor beide groepen belangrijk. Juist ook als je een geestelijke ontwikkeling doormaakt, want de psycho-educatie is daarbij juist heel behulpzaam, vind ik.
Met vriendelijke groet,
Anja
Hallo Anja,
Dank voor je reactie. Ik houd ook wel van kritische geluiden, ook als die gericht zijn naar benaderingen zoals binnen dit Psychose Anders project. Ik vind het onderscheid dat je maakt in integratieve en desintegrerende psychoses wel interessant. Ik realiseerde me een tijd terug ook dat er vele soorten en maten van psychoses zijn en dat er ook sprake is van een haast onontwarbare kluwen (zie Moe van het Psychiatrisch Web).
Ik begin steeds meer te denken dat er mensen zijn die het vermogen hebben om hun geest te sterken en die ook zo te gebruiken dat medicatie niet langer nodig is. Andere mensen hebben misschien gewoonweg wel een te zwakke geest waardoor ze niet in staat zijn de werkelijke oorzaken te vatten en aan te pakken. Soms kunnen de problemen ook té zwaar, te angstig en te bedreigend zijn waardoor medicinale onderdrukking het beste antwoord zou kunnen zijn.
Je hebt het over ‘complot-achtig’ in verband met mijn kritiek op de psycho-educatie die vooral rondom schizofrenie gegeven wordt, maar volgens mij ook rondom andere psychiatrische categorieën. De kern van mijn betoog is – en dat is tevens ook de kern van het psychose anders perspectief – dat mensen in de huidige geestelijke gezondheidszorg niet een volwaardige keus krijgen aangereikt. Er wordt hen niet gezegd: er zijn twee paden die je kunt bewandelen: je kunt kiezen voor het pad waarin je geest gesterkt wordt waardoor je je problemen kunt aanpakken of je kiest voor onderdrukking van je geest en je problemen waardoor je ook verder kunt leven.
Het fnuikende van veel van de huidige psycho-educatie is dat mensen te horen krijgen dat er sprake zou zijn van hersenstoornissen waardoor het zelfgenezend vermogen en de mogelijkheid om de geest te sterken niet eens aan bod komt. Er wordt ook niet duidelijk gesproken over het onderdrukken van de geest, er wordt gesproken over chemische balansen in de hersenen die niet in orde zijn en waarschijnlijk ook nooit meer zullen herstellen, en alleen door giftige medicatie kan worden gebalanceerd.
De psycho-educatie waarvan de nodige opleidingen in de geestelijke gezondheidszorg zijn doordrenkt propageren vooral het idee van hersenziekten met als behandelingen medicatie, alsof levensproblemen te lokaliseren zijn in de hersenen en opgelost kunnen worden met chemicaliën. Met Psychose Anders wordt meer licht geworpen op de mogelijkheid dat veel mensen het vermogen hebben om te leren hun geest aan te wenden in plaats van haar chemisch te onderdrukken.
Dag Anja,
Bedankt voor je mening.
Volgens mij gaat het erom mensen de vrije keus te laten om te beslissen wat ze met hun lichaam en geest doen.
En deze beslissing niet (al dan niet onder dwang) uit handen te geven.
We zijn allemaal vrij in onze keuzes (dat hoop ik althans) en als iemand ervoor kiest psycho-educatie te volgen, is dat hartstikke mooi. Zeker als die persoon dit als zeer heilzaam en leerzaam ervaart.
Ik kan er niets over zeggen omdat ik er persoonlijk geen ervaring mee heb. Heb je een link waar ik er meer informatie over kan vinden?
Ik heb begrepen dat psycho-educatie een manier is om mensen ervan te doordringen dat ze nu eenmaal een bepaalde ziekte hebben waar ze mee moeten leren leven.
Ik zit er misschien helemaal naast.
Hartelijke groet,
Sharon
[…] zie ook: Het belang van Ziekte-Geloof en Psycho-Educatie: het verspreiden van Geestverlammende Informatie […]
Tjonge. Wat wil ik hier veel verschillende dingen over zeggen. Ik raak er haast in de war van… 🙂
“Complot-theorie” vind ik een zwaar woord. Maar “giftige doemgedachten” en “giftige medicatie” en ‘geestverlammende informatie’ vind ik ook vrij zware termen. Niet objectief. Ik begrijp wel wat wordt bedoeld, maar ik vermoed dat mensen die meer op de lijn van het psychiatrische denken zitten, hier op afknappen. Ik weet niet wat de bedoeling is, overigens.
Dat wat betreft de woordkeuzes.
Persoonlijk houd ik er niet van om mensen in verschillende categoriën te verdelen, in ‘hokjes’. (Ik heb zelf te lang letterlijk in een hok opgesloten gezeten ten gevolge van dat soort denken, mogelijk.)
Ik vind het gevaarlijk om te praten over ‘ik’ tegenover ‘de ánderen’ en ook om te spreken van mensen met een ‘te zwakke geest’ die niet in staat zouden zijn de oorzaken van hun psychosen / problemen aan te pakken.
Dus wederom ben ik het noch met de auteur van het artikel, noch met Anja eens.
Ik denk bv dat mensen die in de psychiatrie belanden vaak een lang proces doormaken. Dat was bij mij in elk geval wel zo.
Er zijn tijden waarop je zó kapot en van de wereld bent dat je inderdaad niet kunt stilstaan bij ‘oorzaken’ en niet kunt helen. Maar dat blijft niet per se zo! Vaak is het ook een kwestie van de juiste informatie aangereikt krijgen, de juiste steun vinden, de juiste mensen tegenkomen.
‘Desintegrerende’ vs ‘integrerende’ psychoses? Daar heb ik nooit van gehoord en dat lijkt me dus weer een ongezond onderscheid maken. Misschien zijn alle psychoses in aanleg wel een poging tot integratie van bv onverewerkte traumatische ervaringen. Maar het hangt ook af van de behandeling die je krijgt en de mogelijkheden om er mee om te gaan. Als je niet wordt gepusht om medicatie te nemen is dat prachtig. Maar niet alle instituten en verpleegkundigen en psychiaters gaan zo met cliënten om. Kortom, wie zijn wij om over een ander en zijn/haar mogelijkheden en omstandigheden te oordelen?
Nu dan het feitelijke onderwerp: psycho-educatie. Ik heb hieraan deelgenomen niet zo erg lang nadat ik gediagnosticeerd was en nog volledig (ook bij gebrek aan andere perspectieven, destijds) geloofde in het verhaal over ziekte en medicatie. Inderdaad, de psycho-educatie cursussen brengen het verhaal zoals de psychiatrie dat vertelt, dat is ook logisch omdat de psycho-educatie deel uitmaakt van de psychiatrie. Het is m.i. heel belangrijk dat mensen die een psychose hebben (gehad) bredere informatie krijgen en zich (meer) realiseren hoe weinig féiten er eigenlijk zijn als het gaat over ‘geestesziekte’. Dus in die zin zou er veel verbeterd kunnen worden aan de inhoud van de cursussen.
Anderzijds. Ik heb het deelnemen aan de cursus destijds als zeer positief ervaren. Waarom?
– Omdat het een cursus is en geen behandeling of therapie. Je gaat erheen om iets te leren en om ervaringen te bespreken met anderen. Het is een (heel) andere manier om bezig te zijn met de ‘ziekte’, in de vorm van lessen en niet van gesprekken waarin jij de patiënt bent.
– Omdat ik dit samen met mijn partner kon doen. De psycho-educatie cursussen doen ‘patiënten’ samen met een partner of familielid. Het was voor mij heel fijn om samen op deze manier bezig te zijn met het onderwerp van ‘mijn ziekte’ (tegenwoordig zet ik dat tussen aanhalingstekens, toen niet). Op andere gelegenheden was mijn partner juist op zeer negatieve manieren bij de ‘behandeling’ betrokken, doordat hij b.v. de beslissing moest nemen het crisisteam erbij te halen, me te laten opnemen en dergelijke. Dit was een veel meer positieve manier om samen aandacht aan dit onderwerp te geven.
– Omdat er ervaringen werden uitgewisseld en lotgenotencontact in mijn ogen, ongeacht de verdere omstandigheden, zeer belangrijk en steunend kan zijn. Het is belangrijk om te horen dat anderen dezelfde dingen meemaakten als jij. Je vindt begrip. Je kunt je verhaal kwijt. Voor mij heeft dat bijgedragen aan mijn ontwikkeling of ‘emancipatie’ zogezegd, en me gesterkt. Oók als het psychiatrische verhaal tegelijkertijd werd bevestigd.
– Omdat er tijdens die psycho-educatie ook voorlichting werd gegeven door mensen die al langere tijd leefden met de diagnose en die openhartig vertelden over hun ervaringen. Het deed veel goed te zien en te horen dat zij toch op hun manier goed hadden leren leven met hun omstandigheden. En dat ze ondanks het stigma dat aan deze ‘ziekte’ kleeft, toch leuke, boeiende en sterke mensen waren. Dat gaf voor mij destijds een zeer belangrijk tegenwicht aan het negatieve beeld dat deze maatschappij heeft, en geeft, van mensen ‘met een psychiatrische stoornis’.
De psycho-educatie zoals ik die destijds kreeg – en het kan goed zijn dat de cursussen inmiddels van opzet en inhoud veranderd zijn, dat weet ik niet – ging kortom wel over informatie-overdracht, informatie die we vanuit een Psychose-Anders perspectief mogelijk eerder mis-informatie of te beperkte informatie zouden kunnen noemen. Maar voor mij waren de andere elementen belangrijker: het delen met ‘lotgenoten’ en het luisteren naar mensen die ik toch als ‘rolmodellen’ ervoer. En het feit dat het een cursus was, iets om te leren en niet een vorm van ‘behandeling’ waarin jij de patient bent en de ander de ‘behandelaar’ is.
De informatie die gegeven wordt is niet opbeurend en volgt inderdaad het model van ‘een levenslange biologische ziekte waar medicatie voor nodig is’. Maar het contact met anderen in een soortgelijke positie, de kans om zo, als cursus met dit thema bezig te zijn, en het kennismaken met een ‘ervaringsdeskundige’ waren in mijn ogen wel degelijk steunende en helpende, helende elementen.
Kortom, voor mij en ik denk voor velen is psycho-educatie één van de meest positieve ervaringen geweest binnen het geheel van ervaringen met de psychiatrie. Stukken beter dan opgenomen, betutteld, platgespoten en opgesloten zijn.
Hoi Christina, bedankt voor je reactie waaruit maar weer eens blijkt dat het allemaal niet zo zwart-wit is. Ook psycho-educatie kan dus wel degelijk een positieve bijdrage hebben, ook al ben je het niet eens met het medische model.
Over het gebruik van de woorden ‘giftige doemgedachten’ en ‘giftige medicatie’…ach, soms moet je het ook gewoon durven te zeggen. Het zaaien van een bepaald ziekte-beeld bij mensen kan zo’n enorme invloed hebben op de ontwikkeling en de toekomst van de persoon, dat je het in mijn ogen wel degelijk giftig kunt noemen; immers, je draagt bij aan het verlammen van de geest, en je stimuleert het idee dat je ‘in de kern van je wezen zwak en ziek bent’.
Het zou verder zo maar eens kunnen dat de werkzaamheid van psychofarmaca gebaseerd zijn op het vergiftigen of het aantasten van je hersenen. Sharon heeft daar een interessante drieluik over geschreven waarin werk van de psychiater Peter Breggin is vertaald. Hij ‘wijst er al decennia op dat ALLE fysieke behandelingen in de psychiatrie werken door middel van het veroorzaken van een storing in het brein en het beschadigen van bepaalde hersenfuncties’. Daar past het woord ‘giftig’ aardig bij, zou ik denken.
(eerste deel van het drieluik op: https://psychoseanders.wordpress.com/2011/01/25/het-betoverende-effect-van-psychiatrische-medicijnen-deel-i/
deel twee: https://psychoseanders.wordpress.com/2011/03/23/het-betoverende-effect-van-psychiatrische-medicijnen-deel-ii/
deel drie: https://psychoseanders.wordpress.com/2011/03/23/het-betoverende-effect-van-psychiatrische-medicijnen-deel-iii/)
En, Christina, mocht het té confronterend zijn voor bepaalde lezers, dan gaan ze maar weer gewoon terug naar een site van Anoiksis, de GGz of een of ander forum van lotgenoten.
Dank je wel Joost voor je gedachten hierover. Oh, ik persoonlijk ben het ermee eens dat de medicatie heel goed ´giftig´ genoemd kan worden. Ik vind hoe Breggin het, als ik het me goed herinner, ook goed zegt, nl. dat de hersenen als het ware in een soort ´bad van chemicalien´ worden gedrenkt. En inderdaad, dat de zogeheten ´werking´ van medicatie in feite berust op het lam leggen van bepaalde functies van het brein. Men wordt dan rustig, dociel en afgestompt en dat is dan de werking. Dat sluit nogal aan bij mijn eigen beleving bij het slikken van medicatie. Maar dan dacht ik dat dat een te simplele manier was om het te zien… (zucht).
Ik denk echter dat als je wilt bereiken dat meer mensen anders gaan kijken naar psychoses en hoe daarmee om te gaan, het mogelijk kan afschrikken als je dat soort subjectieve, bijna ´boze´ woorden gebruikt. M.a.w. de verandering die je wilt ga je niet zo makkelijk bereiken als je de dingen zo noemt. Denk ik.
Verder .. Wat mij vooral heeft geholpen is het loslaten van ´strijd´. Vechten en verzet tegen dingen werkt niet, overgave en accepteren en ´laten zijn´ wel, althans in mijn persoonlijke beleving. Dus ´schoppen´ tegen iets dat je niet wilt of niet goed vindt: het zou kunnen betekenen dat je vooral je eigen voet bezeert.
Mbt je laatste opmerking over dat men anders maar terug moet gaan naar Anoiksis of een lotgenotenforum, ook dat klinkt mij bijna gemelijk in de oren… Die domme mensen die maar niet anders willen horen… Ik voel mijzelf meer tussen beide ´partijen´ in staan. Ik heb vele jaren het psychiatrische verhaal gevolgd en geloofd. En ik ben ook geleidelijk tot heel andere conclusies gekomen en ben, m.n. door eigen ervaring, veel meer waarde gaan hechten aan het gebruik van je geest, overtuigingen en meditatie om te ´helen´ van ´psychiatrische stoornissen´.
Ik denk dus dat je niet moet onderschatten hoezeer mensen zich vast kunnen en willen houden, als aan een reddingsboei, aan wat ´de dokters´ zeggen.
Laten we dat niet vergeten, dat mensen die een psychose doormaken of hebben doorgemaakt, meestal in zeer grote emotionele en praktische nood verkeren. B.v. van een dak willen springen, denken dat we Jezus zijn, overal complotten zien b.v., dat gaat iemand echt totaal niet in de koude kleren zitten. We ervaren het als ‘echt’, op dat moment en dat levert doodsangsten op, om nog maar te zwijgen van opsluiting, platspuiten en andere vormen van geweld van de zijde van de psychiatrie’. Geen wonder dat we koste wat kost een herhaling willen voorkomen (ik tenminste wel, destijds). Als er dan iemand zegt dat dit een zich herhalende ziekte is en dat er pillen zijn die je moet slikken om dat te voorkomen, vind ik het niet zo gek dat iemand bijna ‘religieus’ gaat geloven in die oplossing.
Daarom juist zo belangrijk, denk ik, dat er sites als deze zijn zodat er een ander perspectief geboden wordt.
PS Misschien dat we een keer zélf een cursus kunnen opzetten en gaan aanbieden, waarin wel bredere informatie gegeven wordt?!
Lijkt me een prima plan!
Ik kreeg ook psychoeduactie na mijn psychose in 2009. Hierin kregen wij uitgelegd dat de ziekte veroorzaakt wordt door een defect in de neurotransmitterhuishouding. Dit is een schande, want zoals je in het boek van Robert Whitaker kan lezen is dit al in de jaren 80 bewezen onwaar. Men had in mensen in een psychose en depressie injecties uit het ruggenmerg genomen en uit mensen zonder psychische klachten. Gemiddeld genomen was er geen enkel verschil!
Desondanks is dit nog steeds de sterkste troef in de psychiatrie waarmee zij zich kunnen presenteren op het wetenschappelijke front. Opeens is psychiatrie een vakgebied dat serieus genomen dient te worden, want ze is wetenschappelijk. In werkelijkheid is het een grote subjectieve bende met een nogal dubieuze band met de industrie.
Het zieke is dat ook ouders deze psycho-educatie krijgen. Ik weet nog goed dat mijn vader tegen mijn moeder zij: “ze hebben het ons daar in het AMC zeer goed uitgelegd wat er aan de hand is en Michiel moet medicatie slikken”. Mijn vader is niet dom, maar ik snap ook echt niet zo goed dat als men een schema neerzet van neuroreceptoren waar dan pijltjes op gericht zijn welke de transmitters voor moeten stellen en dan een overkapping die het medicijn is, het opeens compleet logisch maakt dat je ziek bent en dit je ziekte inzicht moet zijn. Dat dit het compleet logisch maakt dat je rare dingen gaat doen.
Ik heb nog steeds moeite met wetenschap in zijn algemeenheid hierdoor. Je hoeft maar wat wetenschappelijke termen en intelligent aandoende schema’s te geven en je hebt ‘wetenschap’ en het is dus waar :S Een qoute van een qoute uit Whitaker: “Een elegante, simpele hypothese die een probleem verklaart is heel mooi, tot het moment dat één feit ze onderuit gooit.” (Komt volgens mij van een beroemd natuurkundige).
Waarom is het geen wetenschap dat er in Finland maar 2 schizofrenen op de 100.000 zijn terwijl het er hier 2 op de 100 zijn. Dat is namelijk wel échte wetenschap deze statistiek. Waarom zijn de complexe theorieën over stofjes zo belangrijk en is het niet veel logischer om het publiek en de patiënten familietherapie voor te leggen als oplossing zoals in Finland gebeurd binnen 24 uur dat de crisis begint? Dit gebeurt dus al 30 jaar in Finland en de resultaten zijn zeer goed.
Dit soort zaken zouden overigens wij niet moeten bespreken, maar de mensen in de tweede kamer. Het is een schande!
Men zou overigens in de psychoeducatie ook moeten vertellen dat door de medicatie je meer receptoren voor dopamine gaat aanmaken en zodoende gevoeliger wordt voor psychoses als je stopt met de middelen. En bij depressies dat je minder serotine opnemers maakt en zodoende makkelijker in depressies terugvalt als je stopt met het antidepressivum.
Zo worden psychiatrische ziekten inderdaad “chronisch”.
Hoera Michiel. Ik ben blij te lezen dat er meer mensen zijn die ´Anatomy of an Epidemic´ hebben gelezen. Het boek maakt zo goed duidelijk ´hoe het zit´ met psychiatrische medicijnen en hoe het kan dat ze in feite juist op de langere duur de symptomen gaan veroorzaken die ze geacht worden te ´verhelpen´.
[…] VOETNOTEN (1) https://psychoseanders.wordpress.com/psychose-anders-netwerk/ (2) https://psychoseanders.wordpress.com/2009/06/15/psycho-educatie-verspreiding-van-geestverlammende-inf… […]