TMS bij Schizofrenie?

Laatst kreeg ik een mailtje van iemand die schreef over de ‘doem’-diagnose schizofrenie die een familielid had ontvangen. Hij kreeg de daarbijbehorende medicatie en merkte al snel dat zijn kracht en doorzettingsvermogen werd ondermijnd door deze stoffen (zie ook: Vertrouwen op Zelfgenezend Vermogen, Weiger Schizofrenie Lijst).

Waar kun je terecht voor alternatieven vroeg ze me vervolgens. Dat is nu juist het probleem: in mijn beleving zijn er niet zoveel alternatieven te vinden voor mensen met psychotische kwetsbaarheid waarbij daadwerkelijk inhoudelijk de psychotische thematiek tegen het licht wordt gehouden waarbij de psychose eerder wordt beschouwd als een potentiële vriend i.p.v. een te onderdrukken vijand (zie Psychose: Vriend in Vermomming).

Ik heb me toen voorgenomen om verder te kijken naar de Maastrichtse Beweging en vooral het verschijnsel van de stemmenpoliklieken, of de stemmenpoli’s. Tot mijn verbazing ontdekte ik dat er niet alleen een stemmenpoli is in Maastricht, maar dat er her en der in het land stemmenpoli’s zijn te vinden (bijvoorbeeld in Tilburg, Utrecht, Groningen en Beilen).

Wellicht zouden deze stemmenpoli’s enig soelaas kunnen bieden, alhoewel ik vooralsnog geneigd ben wat argwanend te zijn omdat deze instellingen allemaal via de reguliere gezondheidszorg werken, waardoor het ook waarschijnlijk is dat zij de daarbij behorende denkwijzen als basis nemen, namelijk dat schizofrenie in wezen een hersenprobleem is.

Graag zou ik iedereen willen aansporen om haar/zijn ervaringen met stemmenpoli’s te delen via het mailadres rechts in de balk. Ik zou later graag wat dieper willen ingaan op de werkwijzen van de stemmenpoli’s, maar op deze pagina wil ik eerst wat meer aandacht schenken aan wat ik las op de site van de Universiteit van Utrecht.

In een pdf-bestand van januari 2008 wordt de werkwijze en de achtergrond van de stemmenpoli van het UMC Utrecht (afdeling volwassenpsychiatrie, divisie Hersenen) beschreven. Zo kun je lezen dat er in de behandeling gewerkt wordt met cognitieve gedragstherapie, groepsbijeenkomsten (onder begeleiding van ervaringsdeskundige Steven Scholtus), psycho-educatie, mogelijke medicatieherziening en een nieuwe behandelmethode TMS.

Als je weet dat de divisie Hersenen verantwoordelijk is voor het document dan vermoed ik wel welke richting de psycho-educatie waarschijnlijk zal opgaan. De universiteit blijkt overigens serieus aan de slag te zijn met het verschijnsel van stemmen horen, wat ook blijkt uit het bestaan van een site met de welklinkende naam ‘Verken uw Geest‘. Aan deze site die ook wordt gerund door mensen van de divisie Hersenen werken onderzoekers en artsen mee zoals Thomas Rietkerk, Kirstin Daalman, Kelly Diederen, Iris Sommer en Marco Boks.  Hun motivatie had ook de mijne kunnen zijn, namelijk:

Waarom dit onderzoek?
In eerste instantie: uit nieuwsgierigheid. Om meer te begrijpen van deze fenomenen en om meer inzicht te krijgen in de wonderen van het menselijk brein (Verken uw geest, info).

Wellicht biedt hun benadering nog interessante nieuwe inzichten over de interactie tussen de geest en de hersenen.

TMS – Transcranial Magnetic Stimulation

Op de Universiteit van Utrecht wordt ook onderzoek gedaan naar de mogelijke effectiviteit van TMS bij de behandeling van mensen die stemmen horen. In de folder van de stemmenpoli wordt dit onderzoek ook genoemd. De afkorting wordt echter niet verklaard. Daarvoor moest ik even een stukje verder googlen alwaar ik in contact kwam met een particuliere ‘hersenkliniek’ die ook TMS aanbiedt en wel in Oosterhout, Noord-Brabant en in Nijmegen, namelijk Brainclinics.

Het eerste opvallende is hierbij dat deze tms-methode wordt aangewend voor de behandeling van depressies.

Wat is TMS?   In de (pdf)-folder van het UMC Utrecht kunnen we hetvolgende lezen:

TMS zorgt ervoor dat de plek in de hersenen die actief is tijdens het horen van stemmen tot rust komt. Hiervoor brengen we een snel wisselend magnetisch veld aan precies boven de plek die op de MRI scan te zien was. Dit doen we elke dag, 20 minuten lang. Deze behandeling is niet pijnlijk. De behandeling heeft weinig tot geen bijwerkingen. We weten nog niet definitief hoe goed de behandeling werkt. In een kleine studie waaraan 13 patiënten meededen hoorden de patiënten de stemmen na de behandeling gemiddeld ongeveer 40% minder vaak.

Op de site van brainclinics kunnen we het onderstaande lezen:

Wat is rTMS – magneettherapie?

rTMS staat voor repetitive Transcranial Magnetic Stimulation ofwel herhaalde magnetische hersenstimulatie (ook wel TMS of magneettherapie genoemd). Door middel van een pulserend magnetisch veld worden specifieke delen van de hersenen gestimuleerd met als doel de doorbloeding en elektrische activiteit in een specifiek gedeelte van de hersenen toe of af te laten nemen. Lees hier meer over de werkzaamheid van rTMS behandeling bij depressie of bij de behandeling van Parkinson. Onze onderzoeksresultaten laten zien dat na 20 sessies bij 75% van de clienten een volledige remissie bereikt kan worden (niet langer meer depressief) en dat er een ongeveer 80% afname in depressieve klachten is. Onder ervaringen kunt u ook ervaringen van clienten lezen die behandeld zijn met rTMS.

Oktober 2008 werd rTMS goedgekeurd door de Amerikaanse FDA, en werd ook door de Nederlandse gezondheidsraad een positief signalement afgegeven over rTMS bij Depressie. Hierdoor, kan rTMS voor de behandeling van Depressie als een evidence based behandeling gezien worden.

De neuronen in de hersenen worden op deze manier geactiveerd of gedeactiveerd. Met behulp van deze therapie kan afwijkende activiteit – die de oorzaak is van een depressie – genormaliseerd worden waardoor ook de bijbehorende depressieve klachten af zullen nemen. In onze praktijk wordt rTMS therapie verder ingebed met psychologische technieken zoals gesprekstherapie en cognitieve gedragstherapie. Deze therapie wordt uitgevoerd in samenwerking met een team van specialisten zoals een Klinisch Psycholoog, een Biologisch Psycholoog en een rTMS specialist.

(bron: Brainclinics)

Dus…een nieuwe magneettherapie-techniek die in Amerika sinds oktober 2008 is goedgekeurd voor depressies en ook onze gezondheidsraad heeft een positief advies gegeven, maar dat laatste is sinds het hpv-debacle niet meer zo veelzeggend als voorheen.

Steven Scholtus schrijft op de site van Anoiksis dat hij reeds in de lente van 2006 een TMS-behandeling heeft ondergaan. Hij was er in ieder geval erg enthousiast over (zie De Stemmenpoli van het UMC Utrecht).

Net zoals ik bovenin lezers opriep om hun ervaringen met de stemmenpoliklinieken in Nederland te delen, zou ik ook mensen willen vragen hun ervaringen te delen op het gebied van TMS- of magneettherapie.

Binnen het kader van deze site wordt veel waarde gehecht aan het onderscheid tussen lichaam en geest (Beperkingen van de Lichamelijke Benaderingen voor de Geest), in die zin dat er voor geestelijke problemen eerder gekozen zou dienen te worden voor een geestelijke aanpak en niet zozeer een lichamelijke.

Vanuit dit perspectief gezien is de TMS benadering een dubieuze. Immers: door het via magnetische spoelen ‘verwijderen’ van stemmen (of depressies) impliceer je dat zowel stemmen als depressieve gedachten eigenlijk hun basis hebben in de hersenen. Iedereen heeft natuurlijk het recht op zijn eigen denkbeeld, maar dit is niet het denkkader van dit project (zie Hersenen en de TV-metafoor).

Het bewustzijn is binnen dit kader niet een product van chemische processen in het lichaam, maar eerder de stuwende kracht achter hersenactiviteit. Als er een relatie tussen stem en een deel van de hersenen wordt gevonden zou dat evengoed kunnen inhouden dat een hogere vorm van ons bewustzijn dat bepaalde deel van de hersenen gebruikt om ons wakende bewustzijn te informeren.

Het via TMS wegwerken van bepaalde ‘stemmen’ of depressieve gedachten zou dan ook hooguit tijdelijk kunnen werken omdat niet de werkelijke oorzaken worden aangepakt, alleen de schaduwen ervan. Denkend in de tv-metafoor zou je het kunnen vergelijken met de aanpassing van een zekering in de TV om invloed uit te oefenen op het programma dat wordt ontvangen.