Via een psychotische ervaring kunnen bepaalde thema’s of werkelijkheden aandacht krijgen die in het normale leven ondergesneeuwd raken. Als de psychose werkelijk een schreeuw om aandacht is voor een bepaald thema of onderwerp uit verdrongen regionen dan zou het nuttig kunnen zijn om ook ongewone mogelijkheden te beschouwen.
In deze tekst wil ik stilstaan bij de mogelijkheid dat een kind dat psychotische verschijnselen begint te vertonen wellicht thematiek toont die eigenlijk niet zozeer bij het betrokken kind hoort, maar eerder bij één van de ouders.
Een poos terug was ik aanwezig bij een sessie familie-opstellingen. Bij familie opstellingen komt het erop neer dat onbekende mensen bepaalde mensen gaan spelen in een familie/gezinssysteem. Op een of andere vaak wonderbaarlijke manier weten deze mensen – die geheel niet bekend zijn met de personen met wie ze zich identificeren – zeer treffend bepaalde onderdrukte/onverwerkte onderwerpen te spelen door zich alleen maar af te stemmen op het betrokken systeem.
Tijdens de bewuste sessie was er een situatie waarin de moeder een probleem te berde bracht met betrekking tot haar dochter. Haar dochter ging met steeds meer tegenzin naar school en werd zelf steeds angstiger en ook faalangstiger. Dit werd nagespeeld en na verloop van tijd werd duidelijk dat de moeder door háár vader sterk onder druk was gezet om goed te presteren in het leven. De moeder had deze angst om niet goed genoeg te zijn in haar systeem geïntegreerd en zonder dat ze het wist had ze dat ook doorgegeven aan haar dochter.
Een kenmerk van deze familie-opstellingen benadering is dat er ook zaken kunnen worden opgelost. In dit geval moest de werkelijke moeder zich bewust worden van haar eigen angst om te falen en dat ze die had meegekregen van haar vader. Haar vader bood excuses aan voor zijn gedrag en de moeder was bereid hem te vergeven. Hierdoor verdween als het ware de bron van de angst van de moeder dat als een kleverige bal in haar systeem had gezeten.
Vervolgens heelde ook de dochter vrijwel meteen van haar angsten omdat het niet langer nodig was. Ze had de onverwerkte angst van haar moeder overgenomen en aangezien die verdwenen was, was er ook geen reden meer om zelf angstig te zijn.
Dit verschijnsel dat kinderen als het ware de ouder(s) een soort van spiegel voorhouden wordt ook uitgewerkt binnen de behandelingsrichting die bekendheid begint te krijgen onder de term ‘fluisterkind‘. Binnen Nederland is Janita Venema een begrip op dit terrein. Ze heeft in november 2008 ook een boek geschreven over dit verschijnsel van spiegelende kinderen.
Het is natuurlijk nog vrij onontgonnen terrein om te zien of de principes die zijn onderzocht binnen het fluisterkind-project ook soms van toepassing zouden kunnen zijn op sommige volwassenen die een hechte band hebben met één ouder en soms psychotisch de grip op de werkelijkheid verliezen.
In de jaren zeventig van de vorige eeuw was er een populaire beweging binnen de psychiatrie/psychologie welke veel aandacht vroeg voor de mogelijke relatie tussen ouders en kinderen die schizofrene kenmerken vertoonden. Deze wetenschappelijke beweging is mogelijkerwijs onder druk van ouders van schizofrene kinderen en belanghebbende psychiaters een stille dood gestorven.
Geen enkele ouder vindt het fijn om te horen dat er misschien mogelijkerwijs een relatie zou kunnen bestaan tussen het gedrag van de ouder en een kind dat soms even ‘gek’ wordt. Ouders spreken liever vol trots over hun kind als het wel gewenst gedrag vertoont.
Voor alle duidelijkheid wil ik hierbij benadrukken dat dit verschijnsel erg genuanceerd dient te worden bekeken. In veel gevallen spelen ouders waarschijnlijk slechts een kleine rol. Indien de ouders wél een rol spelen in het onstaan van de verwarring in hun kind dan is het ook zelden zo dat ouders dat moedwillig hebben gedaan. Vaak zijn ze zich van geen kwaad bewust. Je kunt het hen dan ook moeilijk verwijten.
Deze site probeert allerlei mogelijkheden op te noemen die wellicht een factor zouden kunnen spelen bij het ontstaan van psychotische ontregeling bij mensen.
Ouders met een kind dat soms psychotisch wordt zouden zich kunnen afvragen of het kind via de ontregeling misschien een boodschap uitzendt naar de ouder. Die boodschap zou er uit kunnen bestaan dat het kind een thema heeft overgenomen dat de ouder niet onder ogen heeft willen zien, terwijl de ouder toch écht degene is die het dient op te lossen.
Zo zou het kunnen zijn dat zodra een bepaald ongewenst of onprettig onderwerp uit het onbewuste van de ouder in het bewustzijn wordt gehaald om vervolgens geïntegreerd, geaccepteerd en eventueel vergeven te worden dat dan spontaan de problemen van het betrokken kind verdwijnen.
Hoeveel kinderen zouden niet uit liefde voor hun vader of moeder totaal onbewust de zorgen en problemen van hun ouders overnemen om hen te helpen?
Filed under: Algemeen | Tagged: familie-opstellingen, fluisterkind, kindertolk, kindfluisteraar, ouder-kind relatie, psychose, schizofrenie, spiegelen, verantwoordelijkheid ouders |
Psychose Anders : Een Geestelijke Benadering 
Dit herken ik dus heel sterk en is volgens mij echt iets dat verbanden houdt met de gezondheid van het kind. In de psychiatrie zegt men al snel het: “het is genetisch, kijk maar naar je familie, dus het is chronisch en ongeneeslijk”. Een conclusie die veel te snel wordt getrokken en volgens mij geen sterke grond heeft.
Het zou net zo makkelijk kunnen zijn dat het overdragen van mentale problemen ligt in de relationele sfeer. Zo weet ik van mijn moeder dat haar vader eigenlijk alles regelde in het huishouden en dat na de dood van haar vader haar moeder eigenlijk niet veel meer ondernam.
Nu is ze dus ook een hele dominante man getrouwd, mijn vader. Zodoende wordt dezelfde stress overgezet. Mijn moeder heeft een kraambedpsychose gehad. Nu heb ik psychoses gehad.
Veel heeft te maken de die druk en dominatie. Ik merk bij mijn moeder en mijzelf dat we allebei heel erg afhankelijk zijn/waren. Moeilijk zelf tot initiatief komen, omdat pa altijd alles zelf perfect wilde hebben. Ook was mijn studiedruk op het VWO zo hoog dat ik op den duur echt niet meer wist wat ik wilde en geen idee had wie ik was. Zo kreeg ik op de universiteit mijn eerste psychose. Die psychose zie ik vooral als een uiting van het totaal niet tevreden zijn men wie ik ben en het zoeken van mijn hersenen – het overuren maken van mijn hersenen – om mij dit te vertellen.
Helaas is de maatschappij dan zo ingericht dat je je zo snel mogelijk normaal moet gedragen en daar zou dan bij horen het weer vormen naar je ouders wil. Terwijl dat misschien wel het probleem was. Misschien – maar ik denk waarschijnlijk – was de psychose wel een zoektocht naar wie je werkelijk bent. Een vrijer en onafhankelijker wezen die zoekt naar zijn eigen besluiten. Niet die van ouder, maatschappij of psychiater. Gewoon gaan voor eigen talenten, eigen passie en eigen geluk. Ik denk dat de liefde die je dan vind de grootste kans geeft om juist uiteindelijk meer te gaan passen bij al die anderen.