Geen Peuleschil I: Voorwaarden om te overwegen vóórdat je besluit af te Bouwen

De onderstaande tekst is geschreven door Christina, lid van het kernteam van Psychose Anders. Klik voor deel 2.

Afbouwen van psychiatrische medicatie: de meeste mensen die deze middelen slikken, zouden er gráág van af willen. Echter, daar zijn de nodige risico’s aan verbonden. Zeker al je al langere tijd deze medicatie hebt gebruikt is het zaak om héél doordacht en voorzichtig te werk te gaan.

Anders kun je namelijk eenzelfde soort problemen terug krijgen die je oorspronkelijk had (psychose, manie, depressie), of een hele serie andere akelige verschijnselen. Zie ook het tweede deel van deze serie ‘Geen Peuleschil’.

Op grond van mijn eigen ervaringen met het afbouwen van lithium, anti-epileptica en antipsychotica, geef ik hieronder een aantal suggesties en tips ten aanzien van waar je allemaal aan moet denken als je overweegt te stoppen met deze medicatie.

afbeelding afkomstig van (1)

En hoe je je hierop goed zou kunnen voorbereiden. In feite begint dat al lang, misschien wel jaren, voordat je daadwerkelijk gaat minderen. Er volgt nog een artikel over mijn eigen ervaringen dat meer concreet ingaat op het stoppen zelf, hoe dat gaat, wat er meespeelt etcetera.

In de eerste plaats wil ik nog een keer zeggen – omdat het niet vaak genoeg gezegd kan worden: wees voorzichtig met het afbouwen! Begin er niet zomaar aan en doe het ZEKER niet op impuls. De medicatie het raam uit gooien of door de plee spoelen is 1000 % af te raden.

Je zou namelijk weer psychotisch kunnen worden, of zwaar depressief ten gevolge van het stoppen – of dat nu een ‘terugkeer’ zou zijn van je oorspronkelijke problemen, of het gevolg van afkicken doet er nu even niet toe.

Mensen die zwaar psychotisch zijn of zeer depressief kunnen onherstelbare schade aanrichten aan hun eigen leven of dat van anderen. Denk b.v. aan echtbreuk, grote schulden of faillissement, verlies van vrienden of van je baan of zelfs van de voogdij over je kinderen ten gevolge van ondoordachte handelingen tijdens een manie. Denk ook aan het risico van zelfmoord of ernstige ongelukken.

Er is weinig onderzoek gedaan naar de effecten van afbouwen. Echter een algemene indruk is dat hoe langer je psychiatrische medicatie hebt geslikt, en hoe hoger de doseringen, hoe groter de kans op ernstige problemen tijdens en na het afbouwen.

Hoe dan ook wordt door deskundigen dringend geadviseerd om zéér langzaam af te bouwen. Persoonlijk denk ik liever in termen van jaren dan van weken. Op die manier krijgen je lichaam en geest een kans om zich aan te passen en kun je je veiliger en geruster voelen tijdens het afbouwen.

Hieronder dus een lijstje van 15 punten om te overwegen voordat je zelfs maar gaat overwegen om te stoppen. Ze staan niet in volgorde van belangrijkheid; je kunt het beste zelf een bepalen wat in jouw leven het belangrijkste aspect is om aan te werken.

Het zijn punten die óók de moeite waard zijn om te bekijken als je niet wilt stoppen met de medicatie maar wel zo goed mogelijk met jezelf en je omstandigheden en gevoeligheden wilt omgaan.

A. Overwegingen

1. Hoe gaat het met je? Heb je al een langere tijd geen symptomen (manie, depressie, psychose of verschijnselen van een psychose) meer gehad? Als je al langere tijd (b.v twee jaar, liefst nog veel langer) geen ernstige symptomen of episodes meer hebt gehad, zou je kunnen gaan nadenken over afbouwen.Heb je recentelijk nog wel problemen gehad, zorg dan liever dat je éérst heel goed hersteld bent en hou rekening met de hieronder genoemde punten. (Het kan natuurlijk wel zijn dat een deel van je problemen veroorzaakt wordt juist door de medicijnen.Breggin & Cohen gaan hier uitgebreid op in. Het blijft nodig om heel diepgaand af te wegen of je klaar bent, en evenwichtig genoeg, om de medicatie te gaan minderen en uiteindelijk te stoppen.)
2. Hoe voel je je over de medicatie? Heb je werkelijk een gevoel dat je ermee kunt stoppen? Of wilje dat voornamelijk heel graag? Mijn indruk is dat mensen vaak een soort ‘intuïtie’ hebben t.a.v. of ze een middel (nog) nodig hebben en ook welk middel voor hen het beste werkt.Máár. Er is ook zoiets als valse intuïtie. Dat gebeurt als iemand heel graag wil stoppen, en niet op het eigen gevoel afgaat maar op ideëen die men heeft vanuit het hoofd – men is bv bang voor stigma, men wil liever niet ‘ziek’ zijn, men wil niet onder ogen zien hoe moeilijk of ernstig de eigen situatie is, men associeert de pillen met ‘zwak zijn’ of iets dergelijks.Dat is géén goede wens of reden om afbouwen te gaan overwegen! Ruim dan eerst je eigen blokkades en evt. vooroordelen over ‘psychiatrisch patiënt’ zijn uit de weg. Bouw zo goed je kunt een gevoel van innerlijke kracht op. Stop met de medicatie omdat je denkt dat je leven dan beter is. Niet omdat je je leven ondraaglijk vindt zoals het nu is: dan zul je eerst je omstandigheden draaglijker moeten maken en/of je capaciteit tot accepteren vergroten. M.a.w. werk naar iets toe in plaats van dat je per se ergens bij ‘weg’ of van af wilt.
3. Ga na hoe je je zou voelen als je zou stoppen en het zou ‘niet lukken’, m.a.w. je zou weer een ‘episode van ziekte’ krijgen. (Psychose Anders gelooft niet in het idee van ‘psychiatrische ziekte’ of een lichamelijke benadering van psychoses, maar ik gebruik die term nu even voor het gemak).Kun je dat aan? Ben je sterk genoeg? Zo nee, wat is er nodig om sterker te worden? Je zou een plan kunnen maken.
4. Ben je in staat om te accepteren dat je mogelijk NIET van de medicatie af kunt komen, of pas over een lange tijd? Ook dit punt refereert weer aan het gegeven, dat als er druk is vanuit het verstand om te stoppen, of als er negatieve emoties verbonden zijn aan het slikken van de medicatie, dit niét de juiste reden is om te minderen of stoppen.De enige reden om te stoppen of minderen is, wanneer je voelt dat je zonder kunt. In feite moet je, volgens mij, je leven zover op orde hebben dat het niet zoveel meer uit maakt voor je of je wel of geen medicatie slikt.

Balans – afbeelding afkomstig van (2)

B. Praktische punten: je leven op orde

5. In de eerste plaats: kijk naar de mensen die het dichtst bij je staan. Heb je een partner of kinderen? Als je kinderen hebt, is het mogelijk niet aan te raden te stoppen. Dit omdat áls het mis gaat en je b.v. opgenomen moet worden of heel rare of akelige dingen gaat doen, je kinderen daar misschien voor de rest van leven door beschadigd kunnen raken.Denk goed na over of dit het je waard is, en mocht je het toch willen, bespreek dan met anderen die ook bij de kinderen betrokken zijn, hoe je de risico’s zo goed mogelijk kunt beperken. Maak heel goede afspraken en een ‘noodplan’.Zorg ook dat je partner weet waar je mee bezig bent en achter je staat. Is dat niet zo, zorg dan eerst dat je met je partner op één lijn bent. Jouw keuze beïnvloedt mogelijk ook zijn of haar leven heel ingrijpend.
6. Kijk kritisch naar je bestaan zoals het nu is. Heb je woonruimte waar je je prettig en veilig voelt? Waar je kunt doen en laten wat je wilt en voor jezelf kunt zorgen?Als je bv bij je ouders of andere mensen in woont waar je regelmatig ruzie mee hebt of die je beletten om echt goed voor jezelf te zorgen, is het zaak om eerst een goede woonplek voor jezelf te vinden.
7. Is je zelfzorg optimaal? Wil je niet makkelijk weer uit balans raken, met evt. een nieuwe psychose als gevolg, dan zul je een zéér goede zelfzorg moeten ontwikkelen.Vaste goede gewoontes waar jij je aan vast kunt houden. Denk bijvoorbeeld aan een goed dag- nacht ritme. Op regelmatige tijden koken en eten. Gezonde dingen eten. Een vaste gewoonte wat betreft lichaamsbeweging, frisse lucht, sporten.Als je zelfzorg op deze gebieden niet optimaal is, besteed hier dan eerst véél aandacht aan. Ik zou zelf zeggen dat je op dit gebied enige vaste grond moet hebben gedurende minstens een jaar, liefst langer, voordat je met afbouwen zou kunnen beginnen, als ook de andere factoren in orde zijn. Het hoeft niet perfect te zijn. Maar houd jezelf ook niet voor de gek: pas als je echt weet dat je stabiele goede gewoontes en vaste ritmes hebt zodat je goed voor de behoeften van je lichaam zorgt, kun je aan afbouwen gaan denken.
8. Zorg ook voor vaste gewoonten wat betreft ‘jezelf kalmeren’. Het is zaak om dit aan te leren, of je nu wel of niet gaat afbouwen. Als je jezelf traint om elke dag of minstens drie tot vier keer per week zo’n 20 tot 30 minuten iets te doen om jezelf te kalmeren, zal dit ook aan je helingsproces bijdragen en zal het je helpen om minder snel uit evenwicht te raken.Je kunt denken aan ‘methoden’ als meditatie, yoga, mindfulness, of ontspannings- en ademhalingsoefeningen. Iets dat je helpt om weer terug te komen bij je eigen kern en waardoor je tot rust komt. Je traint hiermee je geest.
9. Hoe ziet je leven eruit? Is je situatie min of meer stabiel en ben je daar tevreden mee? Heb je werk, of andere activiteiten die niet teveel van je vragen maar die je wel een goede indeling van je week bezorgen? Zo niet, zorg daar dan eerst voor…
10. Verwacht je binnenkort ingrijpende veranderingen zoals b.v. het overlijden van een dierbare, een verhuizing, verandering van werk? Wacht dan met afbouwen tot je situatie weer in rustiger vaarwater is.
11. Hoe gaat het met je contacten? Heb je steun? Zijn er mensen met wie je jouw gevoelens en situatie open kunt bespreken? Dat kunnen vrienden zijn, of familieleden, maar ook een therapeut of een ander soort hulpverlener.Zorg echt dat je er niet alleen voor staat; er zouden minstens drie personen moeten zijn waar je bij terecht kunt voor steun mocht je in een crisis komen.Helemaal mooi is het als je tevoren een ‘buddy’ kunt vinden die zelf ervaring heeft met succesvol afbouwen met wie je op gezette tijden kunt praten. (Hiervoor zou je evt. een beroep kunnen doen op het netwerk van Psychose Anders).
12. Zorg dat je zo goed mogelijk geïnformeerd bent over het afbouwen. Zoek op internet naar informatie, lees het boek ‘Your Drug May Be Your Problem’ over afbouwen van Breggin en Cohen.Er zijn de nodige bronnen beschikbaar op internet. Eén ervan is b.v. het blog ‘Beyond Meds’ van Gianna Kali. Je zou haar blog ook al een tijd kunnen volgen voordat je stappen gaat zetten.
13. Je zou kunnen overwegen om een mesoloog of natuurgeneeskundige te bezoeken en om steun te vragen. Deze kunnen vaak ook nagaan of je organen in balans zijn en je evt. met natuurlijke middelen, zoals voedingssupplmenten, ondersteunen om fysiek meer in evenwicht te komen.
14. Ook regelmatige bezoeken aan een goede masseur of reiki-behandelaar om te ontspannen en in evenwicht te komen kunnen een heel goed idee zijn, zowel voorafgaand aan, als tijdens en na het afbouwen.Mocht zoiets je te duur zijn, dan kun je ook overwegen om zelf een cursus massage, voetreflex, of reiki te doen en dan met andere cursisten regelmatig te gaan uitwisselen.Let wel op dat een cursus reiki ook heel diep kan inwerken op je leven en je geest – laat zoiets minstens een jaar inzinken voordat je je medicatie gaat wijzigen. Anders zou ik eerder een cursus massage aanraden. In veel grotere steden zijn er centra die hier relatief goedkope cursussen in geven.
15. Je hebt ooit die medicatie gekregen omdat je ernstige problemen had en probleemgedrag vertoonde, nemen we aan. Je moet er dus op voorbereid zijn dat die problemen terug kunnen komen wanneer je de medicijnen mindert of stopt, omdat de medicijnen je in zekere zin minder gevoelig voor die kwesties hebben gemaakt.Heb je momenteel nog problemen op het gebied van je gedrag, communicatie, onverwerkte emoties en jeugdervaringen? Ga dan eerst in therapie of volg andere wegen die je helpen helen en je te ontwikkelen, totdat deze niet meer volop op de voorgrond staan.

Dit is een overzicht van punten die je zou moeten overwegen als je zou willen stoppen met de medicijnen. Het komt in feite erop neer dat je op alle gebieden werkt aan balans; innerlijke rust en stevigheid.

Opnieuw: perfect zijn hoeft niet. Maar wees eerlijk tegenover jezelf als het gaat om de vraag of je toe bent aan minderen of afbouwen van de medicijnen.

Het mooie van deze lijst actiepunten is dat het je hoe dan ook ten goede komt. Ook als je uiteindelijk zou kiezen om niet (of nog niet) te gaan afbouwen. De bovengenoemde onderwerpen zijn van belang voor ieder mens. Met of zonder ervaring met psychoses.

De gemiddelde Nederlander komt echter vaak niet zo toe aan zorg voor deze punten; men heeft het te druk met de ‘rat race’van het dagelijks leven in deze maatschappij.

Dat zal hoe dan ook vroeg of laat waarschijnlijk problemen geven, of het nu van geestelijke aard is of op andere terreinen. Ofwel: het is NOOIT verspilde moeite om op deze terreinen aan verbetering te werken. Innerlijke balans is altijd winst. Klik voor deel 2 uit deze serie.

VOETNOTEN
(1) http://www.flickr.com/photos/mishl982/6692967403/
(2) http://www.flickr.com/photos/mattijn/4405062310/in/photostream