Vertroebelende Interpretatie Stelligheid

INTRODUCTIE

Het vinden van wegen om de geest te sterken is een van de motivatiebronnen van het Psychose Anders project. In deze bijdrage wil ik dieper ingaan op de neiging dat mensen bepaalde verschijnselen op zo’n enorme stellige manier interpreteren dat het kan leiden tot vertroebeling, niet alleen bij zichzelf, maar zeker ook bij de mensen in de omgeving.

GEBLINDEERDE AUTORUITEN

Laat ik beginnen met een klein, onschuldig voorbeeld.

Ik sprak laatst met een man die me er uitermate serieus op wees dat er iets zorgwekkends gaande was met betrekking tot de kleur van de autoramen.

Hij had het idee opgepakt dat er een soort van stil proces gaande was waarbij steeds meer auto’s geblindeerd werden, en dat bovendien Car glass het er druk mee had.

Deze stelling had een onmiddelijk vertroebelend effect op mijn beeld van deze persoon: ik begon namelijk meteen te denken dat hij een beetje de kluts aan het kwijtraken was. Dit had tot gevolg dat ik hem meteen ook niet meer helemaal voor vol aanzag. Wat me verder opviel – ondanks al mijn psychose-anders ideeën – was ook de langdurigheid van de aantasting van het vertrouwen in die persoon. Het gezegde ‘Vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard’ leek hier dan ook van toepassing (zie ook ‘Eens een gek altijd een gek‘)

Het is natuurlijk een feit dat je in onze samenleving niet veel geks hoeft te doen om als gek versleten te worden. Spring maar eens op een tafel in de kantine op je werk of op school en kleed je uit, of ga maar eens een half uur stilstaan ergens midden in een drukke winkelstraat. De tolerantie voor afwijkend gedrag is erg beperkt.

ONHANDIGE INTERPRETATIE STELLIGHEID

Het is voor geen van de partijen prettig als iemand er toe overgaat om sterk te twijfelen aan de geestelijke vermogens van de ander. Het is wellicht aanlokkelijk om de ander ervan te beschuldigen dat hij stigmatiseert en iemand onterecht voor gek uitmaakt, maar ook degene die zelf bepaalde afwijkende zaken vertelt heeft een zekere verantwoordelijkheid.

Ik heb overigens ook zelf aan den lijve ondervonden hoe bepaalde afwijkende spirituele wereldbeelden door anderen als gestoord kunnen worden beleefd.

Er is echter nooit sprake geweest van een gang naar de GGz,  omdat ik het geheel theoretisch kon inkaderen én vooral benadrukte dat ik een mogelijke realiteit aan het verkennen was. Ik hield altijd de mogelijkheid open dat ik het niet bij het goede eind had. Voor veel mensen was dat genoeg om mij te blijven waarderen.

Als je op een bepaald moment in een gebied terecht komt waarbij je ervaringen en  gedachten sterker gaan afwijken van de gedachten van de mensen om je heen kom je voor een uitdaging te staan: als je namelijk openhartig over deze gedachten en ervaringen spreekt loop je het risico voor gek versleten te worden. Dat geldt zowel voor briljante wetenschappers als gestoorde idioten, en alles wat daar tussen in zit.

SPREKEN EN DENKEN IN TERMEN VAN  MOGELIJKHEDEN

Als je aan de vooravond staat van een mogelijke psychotische periode is het natuurlijk verre van eenvoudig om op een constructieve manier om te gaan met al die afwijkende gevoelens, angsten, ervaringen en gedachten. In ‘Psychotische Denkbeelden en hun Mogelijke Betekenis‘ worden allerlei varianten beschreven.

Als je werkelijk te maken krijgt met een situatie waarin je je eigen identiteit lijkt te verliezen, dan kan er haast niets anders dan paniek ontstaan, en dan probeer je krampachtig te zoeken naar een manier om te snappen wat er aan de hand is.

In dat soort omstandigheden is het niet meer dan logisch dat je iedere redelijke interpretatie die je kunt verzinnen meteen omarmt als zijnde de waarheid, om zodoende toch weer grip te krijgen op de werkelijkheid.

Als dat betekent dat andere mensen zenders hebben geplaatst om je in de gaten te houden, so be it: beter iets dan niets. Als je namelijk zo’n interpretatie zou laten vallen dan kom je weer in die betekenisloze, beangstigende leegte terecht. Immers liever een maffe interpretatie, dan volledig de controle kwijtraken.

VOORKOMEN VAN VERVREEMDING

Het feit dat mensen in je omgeving je signalen geven dat je een afwijkend pad aan het bewandelen bent dien je in mijn ogen serieus te nemen. Het is makkelijk om te denken dat iedereen dom is en niet snapt hoe bijzonder jouw pad is, maar de kans bestaat dat je zelf ook vergissingen maakt.

Omdat ik er natuurlijk niet voor zou pleiten om alles wat afwijkt de kop in te drukken, zou ik iedereen die met afwijkende zaken bezig is willen aanraden om een volledige vervreemding met de omgeving te voorkomen.

Een goede manier om dat te doen is door je omgeving ook respectvol te benaderen en dat houdt in dat je niet heel stellig gaat spreken over bepaalde zaken die je in feite ook niet 100% zeker weet.

Veel mensen staan veel meer open voor afwijkende gedachten zodra je iets meer moeite doet om het in te pakken, waarbij een gouden tip is dat je vaak het woord ‘MISSCHIEN’ gebruikt om aan te geven dat je het zelf ook niet zeker weet, maar dat je bepaalde mogelijkheden overweegt. Dit kan de ander ook uitnodigen om met je mee te denken over andere mogelijke interpretaties.

AFRONDING

In het geval van de geblindeerde autoruiten zou er geen vervreemding plaatsvinden als mijn gesprekspartner gezegd zou hebben: “Is het je wel eens opgevallen dat er tegenwoordig steeds meer auto’s donkere ramen lijken te hebben? Heb jij enig idee waar dat eigenlijk goed voor is?”

Voor je het weet heeft de betrokken persoon het eigenlijk helemaal niet zozeer letterlijk over de al dan niet geblindeerde ramen, maar is het eerder een symbool voor de manier waarop mensen zich steeds meer lijken af te sluiten voor de mensen om zich heen, en wordt dat op deze manier symbolisch verwoord.

Als je anderen zelf benadert op een open manier waarbij je ook aangeeft het niet zeker te weten voorkom je in mijn ogen veel vervreemding en bovendien stel je ook je geest open voor de mogelijkheid dat je van een ander een betere interpretatie krijgt voor een bepaald verschijnsel dan de interpretatie die je zelf verzonnen had.

Daarnaast is het natuurlijk vaak ook verstandig om simpelweg niet te spreken over bepaalde afwijkende zaken met bepaalde mensen omdat je al snel kunt inschatten dat jouw ideeën niet in het realiteitskader zullen passen van de ander.