Wijze Onbewuste Aandachtsfocusing i.p.v. Betrekkingswaan of geheime boodschappen van de TV?

Laatst ontving ik een mailtje van een man uit België. Hij beschreef op zijn site een situatie waarin hij op het punt stond om zelfmoord te plegen. Om zichzelf toch nog een kans te geven wilde hij zoeken naar een boodschap op de TV die hem wellicht toch nog op andere gedachten kon brengen. Hij zapte alle kanalen langs maar niets was van toepassing.

De Televisie biedt een enorm aanbod aan prikkels die door het onbewuste gebruikt kunnen worden voor aandachtsfocusing

Toen hij zijn zapper teruggaf aan zijn vader, zette die hem op een bepaald kanaal en daar was de uitspraak die hij zocht: “Je zult je ouders niet verlaten”.
Dat was de boodschap die verwachtte te vinden: dit was genoeg reden om de zelfmoord niet uit te voeren en dankbaar te zijn voor de boodschap uit een haast onbegrijpelijke laag van de werkelijkheid.

In deze bijdrage wil ik wat stilstaan bij dit verschijnsel dat in de psychiatrie een weinig lovend ‘betrekkingswaan’ wordt genoemd. Ik noem het ‘weinig lovend’ omdat het vooral als argument gebruikt wordt om mensen als ‘gestoord’ te karakteriseren.

Tegenwoordig gebruikt men daarvoor eufemistische termen als ‘psychotisch’ of ‘schizofreen’ voor, maar het idee blijft in de kern hetzelfde. Het zou zinvoller zijn als dit verschijnsel – dat bij vele mensen optreedt (ook mensen die geen psychiatrische diagnose hebben ontvangen) – eerder zou beschouwen als een hulpmiddel om iemand beter te leren begrijpen.

Zou het niet juist een zeer waardevolle techniek kunnen zijn die het onbewuste gebruikt om bepaalde onderwerpen aan te kaarten?

HET OPENBREKENDE ONBEWUSTE
Als we het basisconcept van psychose anders erbij pakken, namelijk dat een

Overspoeling door het onbewuste om uiteindelijk het bewustzijn iets te tonen dat het niet wil zien.

psychose het gevolg is van een bewustzijn dat overspoeld wordt door onbewuste inhoud. Onbewuste inhoud die om allerlei redenen langere tijd is weggeduwd. Laten we verder aannemen dat deze overspoeling plaats vindt met de bedoeling om uiteindelijk het bewustzijn te leren niet langer de ongewenste onbewuste inhoud weg te stoppen, maar om het volledig te integreren in het bewustzijn.

Met andere woorden gezegd, er zijn dingen waar je niet aan wilt, maar op een bepaald moment worden ze als het ware door je keel gedrukt: je wordt dan gedwongen om het onder ogen te komen, of je nu wilt of niet.

De bedoeling van deze overspoeling is niet om iemand voor de rest van zijn leven psychotisch-kwetsbaar te houden, laat staan aan de geestverlammende medicatie. De bedoeling is vooral om iemand zover te krijgen zich te openen voor die zaken waar die eigenlijk liever niet aanwil, vanwege het pijnlijke ervan.

Het Onbewuste reikt via aandachtsversterking handreikingen om weer orde op zaken te stellen

WIJZE ONBEWUSTE AANDACHTSFOCUSING
Een van de technieken die het onbewuste kan aanwenden is die van de onbewuste aandachtsfocusing. Misschien ken je het verschijnsel wel: je staat ergens voor een boekenkast bij iemand en je aandacht wordt spontaan naar een bepaald boek getrokken.

De kans is redelijk aanwezig dat dat boek iets zegt over datgene waar je momenteel mee bezig bent. De psychiater Carl Jung had het over ‘synchroniciteiten’ om deze betekenisvolle toevalligheden aan te duiden.

Als iemand anders voor deze boekenkast had gestaan had hij iets anders gezien en als dezelfde persoon een paar weken later ervoor had gestaan was zijn aandacht waarschijnlijk naar een ander boek uitgegaan.

Probeer je eens in te leven met die wijsheid van het onbewuste, zij wil niets liever dan dat het wakende bewustzijn snapt wat het te zeggen heeft. Ze wil orde in de chaos. Door deze wijze onbewuste aandachtsfocusingtechniek speurt het onbewuste als een wilde rond tussen alle prikkels die op een persoon afkomen totdat het iets vindt dat van belang is op dat moment.

Zodra het dan iets gevonden heeft – en dat kan echt alles zijn – dan wordt dat als het ware er even uitgetild, even extra onder de aandacht gebracht, alsof het even wordt onderstreept of wordt opgelicht. Het bewustzijn merkt het dan op en kan die informatie handig gebruiken om meer inzicht te verwerven over de situatie.

Hij kan dan glimlachen – want dit soort momenten zijn echt knipogen of handreikingen van een diepere wijzere laag van jezelf – en ‘dank je wel’ zeggen.

Een niet zo’n handige manier om ermee om te gaan is door er allerlei mystieke betekenissen aan te gaan toekennen: alsof een hele film gemaakt is om jou een boodschap te geven, of dat net nu dat ene boek werd gelezen door die persoon in de trein, speciaal voor jou. Of dat die nieuwslezer het speciaal over jou heeft.

Dan maak je het jezelf natuurlijk wel erg lastig. Het verschijnsel is eerder een
handreiking vanuit je diepere lagen in jezelf die je wilt helpen om aandacht te besteden aan die onderwerpen omdat ze belangrijk zijn, en dat onbewuste gebruikt gewoon op slimme wijze de prikkels die aangeboden worden.

Omdat de TV een grote aaneenschakeling is van prikkels (en vooral als je ook nog eens gaat zappen) dan is de kans groot dat het onbewuste er wel nuttige dingen tussenuit kan vissen die van belang zijn.

CONCLUSIE
Dat wat denigrerend een ‘betrekkingswaan- of -idee’ wordt genoemd kan een uiting zijn van een psychologisch verschijnsel dat we ‘onbewuste aandachtsfocusing’ zouden kunnen noemen.

Vreugde herwinnen door gebruik te maken van deze prachtige mogelijkheid van het onbewuste

Een verschijnsel waarbij een wijzere laag in jezelf heel scherp een bepaalde zin of een bepaalde prikkel uit je omgeving weet te benadrukken of te onderstrepen. Deze zin zou met een glimlach ontvangen dienen te worden om er vervolgens ook mee aan de slag te gaan.

Het kunnen vaak ingenieuze ingangen zijn om meer inzicht te verwerven over hoe je weer gezond en krachtig kunt worden. Het kunnen briljante handreikingen zijn die je kunnen helpen je geest weer te scherpen om uiteindelijk een nieuwe balans te vinden waarbij je de onbewuste (vaak pijnlijke) informatie een plaats weet te geven in je wereld.

Je kunt op de manier een einde maken aan de verwarring en de minder efficiënte manieren om om te gaan met dit verschijnsel door te denken dat god of de duivel met je speelt of dat allerlei mensen stiekeme boodschappen voor je hebben op de vreemdste plekken. Het zou niets anders kunnen zijn dan je slimme onbewuste dat probeert je iets waardevols te vertellen door sommige prikkels uit je omgeving uit te vergroten.

Het zou nogal dom zijn om te denken dat de prikkel daar verantwoordelijk voor is. Het is je onbewuste die heel goed oplet met de bedoeling je te helpen.

Deze techniek van de onbewuste aandachtsfocusing kan ook gebruikt worden door mensen die in het geheel niet in een psychose-achtige toestand verkeren. Het onbewuste zou immers altijd kunnen streven naar bewustzijnsgroei en daardoor steeds bepaalde prikkels of situaties onderstrepen of benadrukken met de bedoeling je op iets te wijzen dat je anders maar niet wilt zien.

Dank voor het gebruik van de afbeeldingen afkomstig van respectievelijk Digital-culture-ed, BBC, neway2behumanblog en Cordair.