Psychose: Vriend in Vermomming

Het imago van de psychotische ervaring, de stembeleving of de zogenaamde waanvoorstelling is niet al te best in de huidige psychiatrische wereld. Het streven lijkt momenteel er vooral op gericht om dergelijke ervaringen te betitelen met woorden als gek, ongewenst, gestoord, gevaarlijk en verlammend. Er wordt veel energie gestoken in het zwartmaken van de ervaring en bovendien wordt er met man en macht aan gewerkt om de ervaring te onderdrukken.

Als je zelf voor het eerst met een psychose te maken krijgt dan is natuurlijk erg verwarrend. Als je dan in contact komt met ‘wijze’ mensen die je vertellen dat een psychose iets zeer ernstigs is, vaak ten gevolge van niet goed functionerende hersenen dan is het aanlokkelijk om dat perspectief dan maar over te nemen en er op die manier je eigen waarheid van te maken.

De vraag is echter of deze interpretatie van het verschijnsel ‘psychose’ de     ultieme waarheid is. Wellicht is het mogelijk een andere waarheid te scheppen door te overwegen dat een psychose niet een uiting is van een ziekte die met alle mogelijkheden dient te worden onderdrukt en weggestopt.

Wellicht is de psychotische ervaring een samengebundelde krachtsexplosie afkomstig van diepere lagen van je onbewuste, die op deze manier probeert je bewustzijn te bereiken. Alleen werkt het onbewuste vaak niet met net geformuleerde volzinnen, maar spreekt ze voornamelijk in symbolentaal, vergelijkingen en beelden die een sterke overlap vertonen met de soort beelden die je in de droomtoestand kan ervaren (zie Tweelagenbenadering)

Als je zou leren de psychotische ervaring te gaan beleven als een poging van een andere laag van jezelf om je een boodschap te vertellen die kan leiden tot begrip van de gehele situatie, dan kun je die psychose leren te omarmen als een roep vanuit je innerlijk om bepaalde angsten, onprettige gedachten onder ogen te komen. Geen enkele angst, schaamte of schuldgevoel is té groot om te bezien.

Het onbewuste zal je meedogenloos blijven achtervolgen totdat je bereid bent die psychotische inhoud en de daarom ontwikkelde interpretatiepogingen in je bewustzijn toe te laten, hoe onaangenaam het ook moge zijn.

Omdat je bewustzijn vaak een sterke weerzin heeft om zich te openen voor deze verwarrende situatie is het onder ideale omstandigheden ideaal als je iemand in je omgeving hebt die vaardigheden heeft ontwikkeld met het omgaan met symbolentaal. Iemand die de uitingen niet-letterlijk neemt, maar in staat is om zich af te stemmen op de bron van deze psychotische ervaring. Deze persoon zou je dan kunnen begeleiden in het samen vormen van een nieuw interpretatiekader dat een goede inbedding biedt voor het aangeleverde materiaal.

Zodra het onbewuste de boodschap heeft kunnen doorgeven aan het bewustzijn is het tevreden en is het niet langer nodig om dergelijke informatie over te dragen. De psychose heeft dan haar werk gedaan en opgelost is het probleem.

Het vak van psychosebegeleider zou in mijn beleving een rijke aanvulling betekenen voor de werkelijke oplossing van wat nu verworden is tot een horrorachtige chronisch schizofreniebeeld. De hoofdtak van een dergelijke psychosebegeleider is mensen te begeleiden in de afbouw van de medicatie opdat de psychotische boodschap haar werk kan doen en niet langer onderdrukt wordt.

Een psychose is in deze visie geen uiting van een ziek systeem, maar van een gezond systeem dat overbelast is geraakt en via de psychotische ervaring handreikingen doet om tot een nieuwe balans te komen.